Misleiding blijft gevaar
De aandelenlease-affaire en schandalen als die rond Madoff en Scheringa hebben geleid tot bewustwordingscampagnes en de komst van de Wet op financieel toezicht. Onderzoekers prof.dr. Philip Hans Franses en masterstudent Siebe Versendaal van Erasmus School of Economics wilden nagaan of consumenten voldoende waren geschrokken om niet meer in misleidende teksten te trappen.
Niet van toepassing
De econometristen hebben een aan de huidige tijd aangepaste versie van het Legio Lease-product (destijds “Winstverdriedubbelaar” geheten) voorgelegd aan 50 verschillende individuen. Daarbij bekeken ze welke variant van dit product de voorkeur van de respondenten had. Een essentieel aspect van het Legio Lease product-was dat in de prospectus woorden als ‘verlies’, ‘schuld’ en ‘dalende koersen’ werden vermeden. Ook werd de term ‘niet van toepassing’ gebruikt wanneer het eindsaldo voor een klant negatief uit zou komen.
Inzichten uit de gedragseconomie suggereren dat mensen liever ‘niet van toepassing’ lezen in plaats van een negatief saldo in euro’s. Dat laatste is ook precies het resultaat dat de Rotterdamse onderzoekers observeren bij de respondenten.
Concreet, expliciet en hard nodig
Het is kennelijk nog steeds mogelijk om mensen te misleiden met zorgvuldig geformuleerde keuzeopties, op zo’n manier dat we door ons eigen keuzeproces worden verleid om zinvolle informatie liever niet te zien. Respondenten blijken wel een voorkeur te hebben voor een relatief veilige inleg en een lange looptijd, zoals wordt gepropageerd door bewustwordingscampagnes.
De conclusie van Franses en Versendaal is dat bewustwordingscampagnes nog steeds hard nodig zijn. Ze moeten misschien zelfs wel worden verbeterd door concreet en meer expliciet te maken hoe mensen keuzes maken.
