Beter leren in teams

Nieuws | de redactie
13 november 2012 | Waarom lukt het soms wel en soms helemaal niet om studenten effectief te laten samenwerken in hun onderwijsproces? Inholland docent Jos Fransen promoveert op 'tips and tricks' voor zowel HO-docenten als studenten zelf. Slim zijn in een vroeg stadium blijkt erg belangrijk.

Fransen onderzocht voor zijn promotie aan de Open Universiteit  waarom de samenwerking in studentenwerkgroepen soms wel en soms niet effectief verloopt. Bij samenwerkend leren werken studenten samen aan een product met het doel om ervan te leren. Ook leren samenwerken is een belangrijk doel, want van een professional wordt verwacht dat hij effectief kan samenwerken met anderen in een team. Er is dus tenminste een dubbel leereffect, dat voor het HO-niveau van belang is.

Wat werkt en hoe leer je dat?

Maar ook Fransen moest als docent en onderzoeker vaststellen, dat studenten lang niet altijd effectief samen werken en dan valt het leerresultaat ook tegen. Doel van zijn promotieonderzoek was te achterhalen welke factoren maken dat een leerteam effectief is en welke van die factoren te beïnvloeden zijn. Als je dat weet, kun je een team in de eerste fase van de samenwerking trainen om effectief te worden als team.

Er is al veel onderzoek gedaan naar samenwerken in organisaties. Daaruit komen zes factoren naar voren die bepalen of een team effectief is. Fransen onderzocht of die zes factoren ook in leersituaties bepalen of een team effectief is. In een aantal case studies bij verschillende opleidingen heeft hij de teamontwikkeling gevolgd. Daarbij maakte hij niet alleen gebruik van vragenlijsten en teaminterviews, maar hij heeft ook alle teamvergaderingen geanalyseerd.

Gedeelde visie en een team tester

Uit zijn onderzoek blijkt dat het in een vroeg stadium ontwikkelen van een gedeelde visie op de taak en de samenwerking de belangrijkste voorspeller is van teameffectiviteit. Ook moet er sprake zijn van een basis van onderling vertrouwen. Een effectief team krijgt in de loop van de samenwerking steeds meer inzicht in de taak en in de wijze waarop de kwaliteiten van teamleden kunnen worden benut bij de taakuitvoering.

Leerteams maken een overgangsfase door als de deadline nadert. In die fase moeten ze de strategie bijstellen om toch op tijd een resultaat op te leveren. Die bijstelling lukt alleen als een team in een eerdere fase een gedeelde visie heeft ontwikkeld op de taak en de samenwerking. De mate waarin er beroep werd gedaan op een begeleider hangt af van de rijpheid van een team. Effectieve teams maken nauwelijks gebruik van de begeleiding, terwijl ineffectieve teams zwaar leunen op een begeleider.

Het onderzoek heeft een concrete uitwerking opgeleverd van de lessen die hier voor docenten, begeleiders en studententeams zelf uit getrokken kunnen worden.  Fransen is op basis van  zijn werk gekomen met een gevalideerde vragenlijst die bruikbaar is voor het meten van teameffectiviteit bij leerteams. Daarbij biedt hij tevens een daarvan afgeleide korte vragenlijst die de ontwikkeling van teams zichtbaar kan maken, ‘de team tester’.


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK