OCW vindt HO veel te versnipperd
In het overdrachtsdossier aan de nieuwe OCW-bewindslieden wordt in aansluiting op de Review Commissie van Frans van Vught benadrukt dat hogescholen en universiteiten zich moeten focussen op waar ze goed in zijn. Maar OCW wil dat dat steviger en met hardere conclusies gaat gebeuren. Het mag niet langer blijven bij mooie woorden en te echte weinig keuzes.
Afbouwen alstublieft
“Het stelsel is erbij gebaat als instellingen zich meer specialiseren, focussen op hun sterktes en zwakke opleidingen en disciplines afbouwen. De huidige versnippering maakt dat studenten moeilijker een studiekeuze kunnen maken.” Niet overal meer dezelfde rechtenfaculteiten, te kleine lerarenopleidingen of opleidingen in vreemde talen waar geen voedingsbodem voor blijkt, zo klinkt in het stuk door. “Afbouwen, de taal vanuit het departement is glashelder.
Bussemaker benadrukte al bij haar start het belang van de bezuinigingen die doorgevoerd moeten worden, ook bij OCW. Dit geldt naast efficiency in het aanbod van HBO, WO en ‘groen onderwijs’ – en dus dat afbouwen – de studiefinanciering. Het overdrachtsdossier laat merken dat men daar op OCW intern maar moeizaam mee kan leven.
“Studiefinanciering draagt bij aan een kundig, vaardig en creatief Nederland, door studeren financieel mogelijk te maken. Uitgangspunt is dat de samenleving, studenten en ouders samen investeren in de opleiding van de student, zodat iedereen die de capaciteiten heeft kan gaan studeren, maar zelf meebetaalt.”
Waar in Zeeland?
De minister kijkt daar met een nuchtere,maar nog wel wat Amsterdamse bril naar. “In mijn vorige baan (als rector van de HvA, red.) kwam ik een student tegen die vanuit Vlissingen naar Amsterdam op en neer reisde. Die had ook best wel in Zeeland een HBO-studie kunnen doen,” stelde Bussemaker. OCW spreekt tegen, dat de bewindsvrouwe de student daartoe – ten onrechte – niet naar Vlissingen maar naar Middelburg had verwezen.
“Er is niets mis mee om dicht bij huis te gaan studeren,” benadrukte de minister bovendien bij het aanstaande verdwijnen van de OV-Kaart. Onhelder blijft nog hoe dat rijmt op de nadruk op keuzes voor scherpere profielen en kwaliteit en de visie van Veerman en Van Vught dat HO-instellingen – en daarmee juist ook de student zelf – zich nadrukkelijker moeten focussen in hun onderwijsaanbod.
Conflict in PvdA met VVD
Een kanjer van een conflict sluimert ook al onder het oppervlak in deze stukken. OCW wijst er op, dat er voor groepen studenten goede regelingen zijn die hen kansen bieden toch te studeren. “Ook kunnen studenten met een functiebeperking onder omstandigheden langer studiefinanciering krijgen, kunnen studenten met weigerachtige ouders onder omstandigheden een aanvullende beurs krijgen.” Maar juist dit staat op omvallen.
Pijnlijk is namelijk, dat het Regeerakkoord het wetsvoorstel van Zijlstra om dit te schrappen heeft overgenomen, terwijl Bussemakers eigen partij, de PvdA, hier fel op tegen was. ScienceGuide verneemt, dat hierover binnen de coalitie nu al rumoer begint te klinken – zorgpremie 2.0? – en ambtelijk OCW ving dit blijkbaar ook al op.
Geen prioriteit in WO
Over de ingrepen in het deeltijdonderwijs is de ambtelijke OCW-top kort en bondig. “Deze ontwikkelingen leiden tot problemen op de arbeidsmarkt, vooral in sectoren met (groeiende) tekorten en behoefte aan opscholing van werkenden. De geschetste ontwikkelingen staan ook haaks op het streven de Nederlandse kenniseconomie sterker, innovatiever, productiever en concurrerender te maken.”
De cijfers zijn dan ook dramatisch en worden de nieuwe bewindslieden onder de neus gewreven. “In de periode 2001-2011 daalde de instroom met bijna 50%. Ook in internationaal perspectief scoort Nederland wat deelname aan deeltijd hoger onderwijs betreft slecht. Vooral in de leeftijdscategorie 30 jaar en ouder blijft Nederland ver achter bij andere vooraanstaande kenniseconomieën.”
De schuldigen zijn snel gevonden. Hier heeft het HO gewoon veel boter op het hoofd. “Instellingen hebben in de loop der jaren steeds meer deeltijdopleidingen stopgezet, omdat die te weinig studenten aantrokken. De teruglopende deelnemersaantallen worden veroorzaakt door het feit dat het deeltijdonderwijs weinig aantrekkelijk is voor de doelgroep. Het is onvoldoende flexibel en vraaggericht, sluit onvoldoende aan op de kenmerken en behoeften van de doelgroep en op de vraag van werkgevers. Deeltijdstudies hebben voor veel bekostigde instellingen, zeker in het wetenschappelijk onderwijs, geen prioriteit.”
Bel Arne Duncan asap!
Op de ochtend van 7 november is een omissie in het stuk wel zeer opmerkelijk te noemen. OCW geeft in een zijdelingse passage aan dat hun uitstekende internationale netwerk zorgde dat in maart 2013 de internationale ‘summit’ rond het leraarschap in ons land gehouden wordt.
De ex-rector van de HvA moet blijkbaar maar raden, dat het president Obama zélf was die deze topconferentie van de politieke wereldtop, OECD en onderwijsbonden heeft geïnitieerd en dat deze in ‘haar’ Amsterdam gehouden zal worden. Zij is dus de gastvrouw van de droom van de president.
Dat zij hiermee een gouden kans krijgt met haar nieuwe portefeuille ‘Lerarenbeleid’ internationaal te scoren met ons land en ons HO en lerarenopleidingen, blijkt niet uit het advies. Gauw dit maar even lezen. En gauw collega Arne Duncan bellen, die gistermiddag nog het basketbalmaatje van de president was in hun traditionele, bijgeloof-gedreven ‘election-eve-game’ in hun oude sportclub in Chicago. Om te feliciteren en samen groots te plannen. “Seize the day!”
