Kort HBO onder vuur

Nieuws | de redactie
3 december 2012 | 30 opleidingen in het HBO roepen ‘grote vraagtekens op.”13 van hen bij 10 particuliere en 3 bekostigde hogescholen pakt de inspectie direct “stevig aan”, omdat ze verkorte routes aanbieden, “die onvoldoende verantwoord zijn.” Tot 65% van de studielast krijgt de student onterecht vrijgesteld.

De inspectie heeft de verkorte, veelal deeltijdopleidingen in HBO en WO onderzocht op hun verantwoording van de afstudeertrajecten, studielast en borging van het maatwerk daarbij. “het is nodig het ‘gelijk speelveld’ te bewaken dat bij het afstuderen in heel het hoger onderwijs hoort te bestaan,” zegt hoofdinspecteur Rik Steur.

Bij de verkorte routes speelt bovendien dat deze op een correcte manier het LevenLangLeren van werkenden moeten kunnen ondersteunen. De diploma’s daarvan moeten evenwaardig zijn aan die van het voltijdse aanbod aan de initiële student.

Wellicht nog meer

Het nieuwe rapport ‘Goed verkort?’ baseert de inspectie op een “risicogerichte steekproef” uit het HO-aanbod. Bij 50% van de WO- en HBO-opleidingen is een check gepleegd op het hoe en wat  van verkorte routes in hun aanbod en de relevante vrijstellingen voor deelnemers, vooral voor werkenden in de betrokken professies.

Uit die steekproef komen 30 opleidingen in beeld waar de verkortingen “grote vraagtekens oproepen”, meldt Steur. Allen in het HBO en vooral bij particuliere hogescholen, meestal in het domein van economie en ict. “Bij 13 van deze 30 stellen wij de grootste vraagtekens. De andere 17 roepen deze ook op en wellicht zijn het er nog meer. Daar kijken we vervolgens goed naar.” Drie van deze 13 zitten bij bekostigde HBO-instellingen.

Een jaar ‘gratis’

De inspectie constateert dat bij 12 van de 13 de studielast onvoldoende verantwoord kan worden voor een volwaardig HO-diploma. Soms worden studiepunten zelfs aantoonbaar onterecht toegekend, in 11 van de 13 opleidingen zelfs in aanzienlijke mate. Gemiddeld betreft het namelijk zo’n 45% van de benodigde 240 studiepunten. Daarbij zijn de marges substantieel te noemen: tussen de 20 en 65% van de studiepunten worden onjuist gegeven.

De rekenmethodes daarbij zijn bij de opleidingen soms opmerkelijk te noemen. Zo ontvangen studenten zo’n 100 studiepunten direct erkend, omdat zij in de beroepspraktijk actief zijn, ongeacht of er een inhoudelijke relatie is met de studie die zij in zo’n verkorte route beginnen. Ook komt één jaar vrijstelling voor op zulke gronden, of houdt men als rekengrondslag aan dat studenten 52 weken per jaar studielast realiseren.

Onvoldoende waarborgen

Uit de rapportage blijkt dat de betrokken opleidingen hun werkwijze onvoldoende weten te onderbouwen, verantwoorden en borgen. Tevens presenteren zij de studenten een studieopzet en –aanpak die zij vervolgens feitelijk niet kunnen realiseren met hen. Daarbij komt dat zij het onderwijs en examenreglement, het beleid bij het verlenen van vrijstellingen en de werkwijze van de examencommissies niet helder kunnen maken, zo meldt de inspectie.

“Wij kunnen hieruit moeilijk anders vaststellen, dan dat er onvoldoende waarborgen zijn, dat zulke opleidingen de eindkwalificaties ook echt kunnen realiseren. Dit kunnen wij toch geen volwaardige, goed onderbouwde hoger onderwijsprogramma’s noemen,” zegt de hoofdinspecteur.

De follow-up zal dan ook stevig zijn. Reeds nu hebben NVAO en inspectie daartoe de handen ineen geslagen. 8 van de 13 opleidingen staan binnenkort voor een heraccreditatie en de inspectie-analyses zullen daarin uiteraard fors op tafel komen bij de toetsing en beoordeling. 2 opleidingen zijn recent reeds als onvoldoende aangemerkt bij hun accreditatieproces en zijn nu aangewezen op een hersteltraject.

Normering in de wet

3 opleidingen hadden wel voldoende argumenten voor een heraccreditatie geleverd. De inspectie wijst er op, dat dit minder vreemd is dan op het eerste gezicht lijkt. “De accreditatie kijkt sterk naar de eindniveaus en de kwaliteit bij het afstuderen, en terecht.

Dat kan op zichzelf laten zien, dat de betrokken studenten goed werk afleveren, ook als je met onze analyse in de hand moet vaststellen, dat er geen volwaardig, verantwoord onderbouwd programma is gegeven aan die studenten. Daar kijken we met de NVAO natuurlijk nu goed naar.”

Maar er gebeurt al direct meer. De inspectie heeft de niet-bekostigde hogescholen gevraagd ernstig bij zichzelf te rade te gaan.. “Wat wij constateren in die sector roept wel vragen op over meer dan de 10 opleidingen aldaar. We hebben hen daarom voorgelegd om in de eigen kring na te gaan of wat er gebeurt in ‘opleiding X’ bij een van de 10 niet ook usance zou kunnen zijn bij andere opleidingen, ook in andere domeinen die zij aanbieden op de markt. Dat de zaken bij die 10 en anderen uit de steekproef toevalstreffers zouden zijn, dat lijkt ons gelet op de steekproef niet direct voor de hand te liggen.”

Voor de inspectie duidt dit er eveneens op, dat de instellingen aan de normering van de WHW voor het aanbod van hun deeltijdopleidingen niet voldoende houvast hebben. Een toetsing aan de praktijk in dat aanbod is daarom van belang. Men raadt de minister en de NRTO aan die vraag naar het kader en houvast in de wettelijke norm samen op te pakken.

Vanuit de onderwijsvakbonden werd de vraag al op tafel gelegd of deze signalen uit de praktijk de plannen van Halbe Zijlstra om geheel over te gaan op vraagfinanciering van het deeltijd-HO ernstig in twijfel moeten gaan trekken.

Het volledige rapport van de Onderwijsinspectie leest u hier


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK