Schooljeugd excelleert te weinig
Nederlandse leerlingen uit groep 6 doen het redelijk goed doen in vergelijking met andere landen. Dit blijkt uit de Progress in International Reading Literacy Study (PIRLS) en Trends in International Mathematics and Science Study (TIMSS). De daling in de toetsscores van de afgelopen jaren lijkt tot stilstand te zijn gekomen. Vrijwel alle Nederlandse leerlingen, ook de zwak presterende, behalen minimaal het basisniveau, maar in vergelijking met andere landen heeft Nederland weinig excellerende leerlingen.
Singapore als voorbeeld
Nederland is één van de beter presterende landen voor zowel lezen, rekenen als natuuronderwijs. De Nederlandse toetsscores voor lezen en rekenen zijn dit jaar ten opzichte van voorgaande jaren stabiel gebleven en zelfs toegenomen voor natuuronderwijs. Hoewel de verschillen in scores tussen Nederland en de omringende landen klein zijn, is het verschil met de deelnemende Aziatische landen afgelopen jaren toegenomen. De beste leerlingen komen uit Singapore. Zij scoorden de eerste plaats voor rekenen, een tweede plek voor natuuronderwijs en een vierde plek voor lezen.
De internationale ranglijst laat zien dat Nederland zich op de tiende plaats bevindt bij lezen (samen met tien andere landen), achtste bij rekenen (samen met vijf andere landen) en eveneens achtste bij natuuronderwijs (samen met negen andere landen). Deze posities zijn minder hoog dan in de eerste PIRLS-meting van 2001 en de eerste TIMSS-meting van 1995 toen Nederland nog respectievelijk een tweede, vierde en derde plaats scoorde.
Weinig zwakke en excellente scholieren
Een deel van deze daling kan worden toegeschreven aan het toetreden van erg sterke landen zoals Finland. Maar het Nederlandse onderwijspeil is achteruit gegaan, terwijl andere landen er juist op vooruit gingen. In de afgelopen jaren hebben Engeland en de VS bijvoorbeeld hetzelfde rekenniveau bereikt als Nederland. In leesvaardigheid is Nederland zelfs door een paar landen voorbijgestreefd.
Nederland kent een zeer klein verschil in prestaties tussen de zwakste en sterkste leerlingen. 99% haalt het laagste kennisniveau, het laagste leesvaardigheidsniveau wordt zelfs door alle leerlingen gehaald. Hierin is Nederland uniek.
Aan de andere kant haalt slechts 3% tot 7% het hoogste niveau voor de verschillende vakgebieden, percentages die over de jaren zelfs kleiner zijn geworden. In Engeland bijvoorbeeld haalt 18% van de leerlingen het hoogste niveau op zowel de lees- als de rekentoets. Dit duidt erop dat het Nederlandse onderwijs goed in staat is om zwak presterende leerlingen op het basisniveau te brengen, maar moeite lijkt te hebben om talentvolle leerlingen te laten excelleren.
