China is niet volmaakt
Vanaf 11 maart was ik een week in China om me bezig te houden met polymeer en textielonderzoek. Dit sluit aan bij mijn werk als lector textielmanagement aan de Saxion Hogeschool en mijn adviserende rol in de Cluster Chemie van het project “Gelderland Valoriseert”. Mijn bezoek bestond aan een aantal gesprekken, bezoeken aan onderzoekscentra in de regio van Beijing en Tianjin en het begeleiden van een tweetal onderzoek en ontwikkelingsprojecten. Tenslotte gaf ik een tweetal lezingen aan jonge onderzoekers.
China maakt overduidelijk een slag in het opbouwen van onderzoeksinfrastructuur en human capital. Men is daarbij niet zuinig op het binnenhalen van buitenlandse professoren en consultants en het actief zoeken naar uitwisselingsplaatsen en stageplaatsen. De inzet van internationale samenwerking lijkt echter wel oppervlakkig. Veel lezingen (en dus inhoud) maar weinig werk aan competenties.
Veel patenten, maar waarom?
De kennisinstellingen krijgen makkelijk budget voor nieuwe uitrusting: van SEM Microscopen tot proefproductielijnen, maar er worden weinig eisen gesteld aan een goede exploitatie van apparatuur. Er wordt ook relatief weinig kennis opgebouwd in analyse methodes. Mooie microscopen maar door weinig gebruik ontstaat ook beperkte kennisopbouw van materialenonderzoek.
Chinese kennisinstellingen doen veel aan patenten, ook al zijn de patenten die wij hebben beoordeeld niet bepaald nieuw. Het zijn vaak toepassingspatenten met veel elementen die we in Europa of de VS beschouwen als de kennis van de smid. Proceskennis en receptuur die we liever geheim houden, wordt hier gepatenteerd.
Daarnaast worden er ook concepten gepatenteerd, zonder proof of concept. Patenteren is een doel op zich en is weinig gericht op valorisatie. Kennisinstellingen patenteren vooral als outputcriterium. Bedrijven die wij spraken patenteren vooral technologie om in het buitenland onder licentie te exploiteren.
Zwak ontwikkeld
Een groot aantal kennisinstellingen en bedrijven gaven aan dat de Chinese samenleving weinig bonus op innovatie geeft. Dat werd als een echte zorg uitgesproken voor het concurrentievermogen op lange termijn. In de eerste plaats zijn organisaties hiërarchisch opgezet en is het moeilijk interdisciplinair werken te bevorderen. In de tweede plaats zijn prestatiedoelstellingen op de korte termijn gericht. In de derde plaats, en dit werd vaak genoemd, wordt er snel geïmiteerd en gekopieerd.
Het zijn vaak de volgende bedrijven die de vruchten van innovatie plukken. Kennisbescherming wordt als een groot probleem ervaren. Dat ligt vooral aan de schaarste aan goede ingenieurs en technici. Goed personeel met essentiële kennis wordt simpelweg weggekocht. Daarnaast zijn de interne procedures om tekeningen, procesbeschrijvingen, mallen en essentiële machines af te schermen zwak ontwikkeld.
Elke reis naar China roept de vraag op wie er gek is, wij of zij. Kwantitatief is China een enorme kans of bedreiging, maar kwalitatief valt er nog veel af te dingen op de ontwikkelingen in China. Maar de twijfel knaagt wel.
