Een ‘Lerarenregister’ in het HO?
Staatssecretaris Dekker heeft in december 2012 aangegeven dat hij het lerarenregister wellicht ook wil invoeren in het HBO. Docenten kunnen aldus aantonen dat ze bevoegd en bekwaam voor de klas staan. “Ook de koepels VSNU en HBO-raad zijn van mening dat registratie kan bijdragen om de status van het beroep te verbeteren. De beroepsgroep van lerarenopleiders is hier al mee actief,” laat minister Bussemaker inmiddels weten. PvdA-woordvoerder Mohandis heeft intussen in een motie aangegeven, dat hij wil dat de minister “de uitbreiding van het verplichte lerarenregister naar het hoger onderwijs concreet in gang [gaat] zetten.”
Half werk
Vanuit de Kamer en het onderwijsveld klinken echter ook heel andere geluiden. D66-woordvoerder Paul van Meenen geeft aan, dat hij de activiteiten rond het register voor PO en VO suboptimaal acht. Ondanks subsidies en publiciteit daaromtrent constateert hij in een motie, “dat op dit moment slechts 8.000 van de 250.000 docenten staan ingeschreven in het lerarenregister.”
Zijn conclusie is dat “wanneer het lerarenregister maar half werkt, het niet werkt.” Wettelijk verplicht opleggen vanuit Den Haag spreekt hem daarom in deze situatie weinig aan. De minister moet van D66 voor de zomer hom of kuit geven met “concrete doelstellingen van het lerarenregister, een tijdspad naar 2017 en een «go/no go»-moment.”
De koepels van de momenteel betrokken onderwijssectoren zijn over het functioneren van het register ook slechts beperkt content. De PO-raad “wil invloed uitoefenen op de verdere ontwikkeling van het lerarenregister, zodat het straks aansluit op en onderdeel kan zijn van het personeelsbeleid van schoolbesturen,” meldt de koepel voor het basisonderwijs.
Pilots ter verbetering
De raad gaat daarom met subsidie van OCW pilots helpen opzetten om dit te doen verbeteren. “Doel van de pilots is om te onderzoeken hoe het lerarenregister ondersteunend kan zijn bij bijvoorbeeld opleidingsbeleid, deskundigheidsbevordering en de gesprekkencyclus. Hoe kan dat vorm krijgen, welke voorwaarden zijn er, wat zijn de succes- en faalfactoren? De resultaten van de pilots worden gebruikt om het lerarenregister, dat sinds februari 2012 in de lucht is, te verbeteren.”
Deze verbetering acht de raad nodig omdat “een lerarenregister, als sluitstuk van de professionalisering van leraren, kan bijdragen aan het verhogen van de kwaliteit van leraren en daarmee aan de kwaliteit van het onderwijs. Een lerarenregister heeft alleen betekenis als (her)registratie niet vrijblijvend is.”
In HBO en WO heeft men op dit terrein nog geen activiteiten ontplooid. In de prestatieafspraken heeft men de nadruk vooral gelegd op de inhoudelijke kwaliteit door onder meer in het WO het BKO voorop te zetten. Wettelijk verplichte registratie komt, wellicht ook vanuit de traditie van de academische vrijheid, niet als wenselijke ‘prestatieafspraak’ voor.
Bussemaker over HBO-docentschap
Overigens nam de Onderwijsraad wel de langetermijn doelstelling van ‘elke docent een master’ over, verwijzend naar de graden en kwaliteitseisen die in andere landen, zoals Finland, gesteld worden. Ook de HBO-raad volgde: hij stelde een target vast over de mastergraad en PhD-niveau’s van alle HBO-docenten en de termijnstelling voor de realisatie daarvan. Daarnaast wil het HBO ook meer docenten met een sterke praktijkoriëntatie kunnen aantrekken.
Rector Jet Bussemaker van de HvA sprak daar met ScienceGuide al eens uitvoerig over. De nuance was vooral opvallend sterk in haar betoog. “Docenten denken vaak dat kwaliteit uitsluitend van docenten afhankelijk is. Maar wat ik zelf in mijn studieprogramma miste, is zulke samenhang tussen de verschillende onderdelen. Het ene vak moet logisch volgen op het andere vak. Bij docenten zie je soms te veel de mentaliteit: ‘dit is mijn tuintje, ik weet wat kwaliteit is’. Maar met al die tuintjes hebben we als hogeschool nog niet een goede opleiding gecreëerd.”
“Wij zeggen bijvoorbeeld dat de HvA veel meer docenten met een master moet hebben, maar de beste docent van het jaar is nu al voor de derde keer op rij een docent zónder master…..Studenten kijken blijkbaar minder naar de formele kwalificatie en meer naar de inspiratie. Zo heeft iedereen kennelijk een andere definitie van excellentie.”
