Gaan apps boeken vervangen?
“Dat er veel scholen met tablets gaan werken waar de boeken in geïntegreerd zijn, is tegenwoordig bij veel mensen al weer oud nieuws. Hoe zorg je er nou voor dat die tablets niet gebruikt worden als veredelde spelcomputer of alleen maar dient als communicatie-apparaat naar andere leerlingen?
Het is voor scholen belangrijk dat zij goed nadenken over de didactische consequenties bij het invoeren van tablets. Uiteraard kun je ervoor zorgen dat de boeken er als PDF allemaal netjes in zitten. Zo bespaar je de brugpieper al een rugbreuk in zijn eerste jaar. Maar daarnaast kan er met een tablet zoveel meer. Je kunt de lesstof op vele creatieve manieren verwerken, er zijn apps waarmee je de stof kunt oefenen en je met behulp van de tablet beter plannen, samenvatten en structureren.
Niet apps vinden, apps toepassen
Via www.eduapp.nl kun je al goed bekijken welke apps inzetbaar zijn in welke les. Het platform geeft aan hoeveel gebruikers de app ‘liken’ en dit geeft al een kleine indicatie of de app bruikbaar is in de klas. Door middel van lesideeën wordt beschreven hoe de app didactisch in de klas ingezet kan worden. Maar bedenk bij iedere app die je gevonden hebt of deze past bij de les en de voorkennis van de leerlingen, of er relaties te leggen zijn met andere lesstof en of de verpakking van de app past bij de doelgroep leerlingen.
Digitiek
Er zijn veel modellen die didactiek beschrijven. Digitale didactiek (afgekort digitiek) is iets dat nog relatief nieuw is. Toch hoeft digitale didactiek niet heel veel anders te zijn dan de didactiek die al jaren toegepast werd. In een les gaat het nog steeds om het activiteren van voorkennis, het richten en vasthouden van de aandacht, het geven van instructie, het oefenen en verwerken van de stof, het motiveren, feedback en reflectie geven.
Niets nieuws onder de zon. Alleen kunnen er bij het uitvoeren van deze taken heel goed verschillende apps worden gebruikt. Bijvoorbeeld apps waarmee je op een hele mooie manier je instructie in de vorm van een filmpje aan de leerlingen kunt aanbieden, of apps waarmee leerlingen zelf gaan mindmappen, animaties maken, podcasten of samenvatten. Of bijvoorbeeld apps waarin je je toetsvragen invoert en deze je een overzicht met alle correcte antwoorden van de leerlingen retourneren.
Door op deze manier met de stof bezig te zijn, werk je tegellijkertijd aan veel vaardigheden die wij tegenwoordig omschrijven als 21st century skills, zoals communiceren, kritisch denken en probleem-oplossend vermogen. Al met al het onderwijs dat in vele visies van scholen is omschreven. Is dit ook de praktijk van alledag?
Zorgen…
Veel leraren maken zich zorgen als leerlingen continu met apparaten bezig zijn. Enerzijds dat ze niet meer voldoende met elkaar communiceren op de manier zoals wij dat met zijn allen gewend zijn. Anderzijds omdat zij zien dat leerlingen zich online niet altijd mediawijs gedragen. Wat we vaak zien is dat dit resulteert in het verbieden van het gebruik van de apparaten en weer terug te grijpen naar het klassikale onderwijs. Is dit wenselijk?
Doen!
Als je ervoor zorgt dat apps je onderwijs verrijken en leerlingen op een actieve manier de stof kunnen verwerken, dan zie je dat zij in de praktijk die tablet op een heel nuttige manier inzetten en zich niet verliezen in sociale media of games. Ook helpt het om leerlingen in groepen aan het werk te zetten: sommige leerlingen vinden het moeilijk om zichzelf te motiveren, maar krijgen dit wel voor elkaar in een groep.
Dit organiseren is alleen iets dat de meeste leraren niet zomaar even uit hun mouw schudden. Kijken we naar het TPACK-model dan zie je dat er naast de technische middelen ook belang is bij goede content en pedagogische vaardigheden. Juist die combinatie van dat alles maakt dat een les met technische middelen een succes is.
Niet alleen het device, niet alleen het boek, maar een combinatie van techniek, inhoud en pedagogiek maken een les compleet. Dit lijkt mij dus een mooi leerdoel voor leraren die actuele lessen willen geven waarbij de leerlingen gemotiveerd werken! Dit leren kan enerzijds in de vorm van trainingen, maar ook door middel van het leren van elkaar: gelinkte netwerken zoals Michel van Ast ze noemt.
Marieke van Osch: “Ik denk dat apps de boeken gaan vervangen, of dat een boek in de toekomst in de app zal zitten. Maar ik denk niet dat het gehele onderwijs in een app te stoppen is. Nu zijn er met duizenden apps nog niet voldoende apps om een gehele leerlijn te vullen, maar dat zal er in de toekomst wel zijn.”
“Ondanks dat blijft een tablet een hulpmiddel, een prachtig hulpmiddel dat wel. Onderwijs blijft mensenwerk en daar moet je in sommige situaties al je zintuigen voor gebruiken om echt tot leren te komen. Een tablet heeft in mijn ogen juist een grote bijdrage in deze creatieve verwerking, maar het zal nooit het enige middel zijn waarmee je leert.””
Marieke van Osch (@mariekemove) is onderwijskundige en geeft begeleiding aan veel scholen bij de invoering van de tablet in het onderwijs. Marieke van Osch is spreker op het Nationaal Congres Onderwijs & Sociale Media dat zal plaatsvinden van 14 t/m 17 mei 2013 in EYE te Amsterdam. Marieke zal spreken op de congresdag voor het Primair Onderwijs op 15 mei. Voor meer informatie over dit congres gaat u naar www.ncosm.nl.
