Up tempo Majesteit
Om uit te zoeken of de koningi langzamer is gaan spreken naarmate ze ouder werd, heeft Quené negen troonredes tussen haar 42e en 74e levensjaar onderzocht. Die troonredes zijn goed met elkaar te vergelijken omdat ze 32 jaar lang zijn voorgelezen door dezelfde spreekster. En dat ook nog in dezelfde stijl en dezelfde entourage. Aan de hand van geluidsopnames berekende Quené de spreeksnelheid én spreekversnelling van de troonredes uit de periode 1980-2012.
Hoewel de resultaten laten zien dat koningin Beatrix tot 2000 bij het voorlezen van de troonredes langzamer is gaan praten (4,7 lettergrepen per seconde in 1980 naar 4,4 in 2000), is vanaf 2000 haar spreeksnelheid juist gestegen naar 4,5 lettergrepen per seconde in 2012. De onderzoeker noemt dit is interessant, omdat volgens de gangbare inzichten mensen juist steeds langzamer moeten gaan spreken als ze ouder worden.
Versnelling tegen het slot
Ook blijkt de koningin vanaf 2000 binnen een troonrede in tempo te versnellen: naar het einde van een troonrede toe sprak zij meestal wat sneller dan aan het begin. Opmerkelijk daarbij is dat de mate van versnelling met de jaren toenam. In de eerste decennia versnelde koningin Beatrix nauwelijks binnen een troonrede, maar in de troonredes vanaf 2000 juist heel sterk.
Het laatste deel van de troonrede werd zodoende vanaf 1992 steeds sneller voorgelezen: van 4,1 lettergrepen per seconde in 1992 naar 4,7 in 2012. Het sneller spreken suggereert sterk dat Beatrix zich onbewust heeft aangepast aan het hoger wordende spreektempo in Nederland.
Wat ook zou kunnen, maar blijkbaar niet is onderzocht, is de samenhang met het feit dat na 2000 de troonredes vooral het product zijn geweest van kabinetten-Balkenende. Was hun proza wellicht vlotter te reproduceren dan de beleidstaal van Wim Kok? Of ging de majesteit de teksten van minister-president JPB steeds meer afraffelen? Van premier Balkenende werd trouwens vaak gezegd, dat hij erg snel sprak en veel woorden en zinsdelen inslikte….. Het blijft het ‘geheim van Noordeinde’.
