Anorexiapatiënt gedraagt zich onbewust dik
Anouk Keizer, promovenda bij Psychologische Functieleer aan de Universiteit Utrecht, heeft nu bewezen dat de representatie van het lichaam bij anorexiapatiënten ook op onbewust niveau verstoord is. Dat anorexiapatiënten ook onbewust hun lichaam als omvangrijker ervaren, blijkt uit het experiment dat Keizer opzette.
Poortjes-experiment
In haar zogenoemde poortjes-experiment liet zij zowel gezonde mensen als anorexiapatiënten herhaaldelijk door een poort lopen. De poort kon breder en smaller gemaakt worden. Om de deelnemers niet het vermoeden te geven waar dit onderzoek in feite om draaide, werd hun tijdens het lopen door de poort een taak opgelegd die verder niets van doen had met het eigenlijke onderzoek. Keizer: “Wij wilden weten bij welke breedte van de poort mensen hun schouders gaan draaien om erdoor te kunnen.”
Uit dit experiment bleek dat anorexiapatiënten, vergeleken met gezonde mensen, bij een relatief bredere opening van de poort hun schouders al draaiden. Gezonde mensen draaiden hun schouders pas wanneer een poort 25% breder was dan hun eigen schouders.
Anorexiapatiënten deden dit al wanneer een poort 40% breder was dan hun eigen schouders. Keizer: “Hieruit blijkt dat zij niet alleen dénken dat ze te dik te zijn: ze gedragen zich ook in hun onbewuste, dagelijkse bewegingen dikker dan ze in feite zijn.”
Geen breinfeedback
Keizer vergelijkt dit gedrag met het gedrag van zwangere vrouwen. “Bij zwangere vrouwen gebeurt eigenlijk het omgekeerde: bij hen is het niet altijd volledig doorgedrongen dat ze omvangrijker zijn geworden. Niet zelden botsen zij daardoor met hun vergrote buik tegen iets aan.
Door die botsing krijgt hun brein feedback: let op, je lichaam is omvangrijker dan je denkt.” Het brein van de zwangere vrouw past zich hiermee aan, aan de veranderde omvang van het lichaam. Maar anorexiapatiënten, die in hun brein juist omvangrijker zijn dan in werkelijkheid, botsen nooit ergens tegen aan en krijgen dus niet deze feedback. “Het brein van de anorexiapatiënt leert dus niet dat de werkelijke lichaamsomvang smaller is; het brein kan mede hierdoor vasthouden aan de te dikke lichaamsomvang.”
Bewustwording
De bevindingen van Keizer kunnen goed gebruikt worden in de therapie voor anorexiapatiënten. “Aangezien zij hun lichaam dus ook op onbewust niveau als dikker ervaren, is bewustwording van hun ware omvang van groot belang. Daar zijn oefeningen voor die we willen gaan inpassen in de behandeling.”
