Kabinet steunt Akademie tegen NIOD
De SGP en D66 vragen zich af of de nationale en historische functie van het NIOD wel behouden blijft. Volgens Kamerlid Paul van Meenen van D66 staat de toekomst van het NIOD op het spel. Hij noemt het “een internationaal instituut met belangrijk collecties, wat begon na de Tweede Wereldoorlog, maar ook onderzoek deed naar Srebrenica.”
NIOD niet opgeheven
“Daarnaast geeft dit instituut internationaal toegang voor mensen die bijvoorbeeld onderzoek doen naar de Holocaust. Dit instituut dreigt nu zijn autonomie te verliezen, doordat het op moet gaan in een Humanities Center. En dat is allemaal ingegeven door een heel beheersmatige managersbenadering in plaats van een wetenschappelijke.”
Staatssecretaris Dekker weersprak dit tijdens het Vragenuurtje in de Tweede Kamer. “Ik begrijp de zorg heel goed over de zelfstandige positie van het NIOD. Het NIOD wordt niet opgeheven en dat geldt ook voor de wetenschappelijke autonomie.
Dit plan is destijds nog door Robbert Dijkgraaf bedacht en voorgelegd, juist om een impuls te bieden aan het onderzoek. De geesteswetenschappen bestrijken nu zeven instituten en hoe mooi zou het zijn om deze collecties meer bij elkaar te brengen. Daarnaast is er ook een investering mee gemoeid van €25 miljoen. Allemaal bedoeld om internationaal mee te blijven lopen.”
Meer digitaliseren
Als voorbeeld noemt de staatssecretaris het digitaliseren van collecties. “De collecties worden voor onderzoekers en voor het brede publiek wereldwijd beschikbaar. Hierin loopt Nederland in vergelijking met andere landen, zoals Duitsland en Engeland, achterop.
Deze instituten worden met publieke middelen gefinancierd. Nu is het zo dat slechts 3% van het NIOD-archief is gedigitaliseerd. Door ze instituten samen te brengen – en daarmee ook de expertise – wordt de publieksfunctie niet slechter, juist alleen maar beter.”
Volgens Van Meenen zijn het juist de wetenschappers die vrezen voor het voortbestaan en onafhankelijkheid van NIOD. “Zij willen dat het een zelfstandig instituut blijft en niet opgaat in een Humanties Center. De collecties moesten tastbaar en toegankelijk blijven voor het publiek.” Hij beweerde daarbij zelfs over ons land: “Wij zijn één van de weinige landen die durven kijken naar de zwarte randen van de geschiedenis.”
Samenwerking bevorderen
Dekker beaamde dat de betrokken archieven zowel tastbaar als digitaal beschikbaar moeten zijn. “Ik deel de mening dat collecties niet alleen digitaal, maar juist ook voor het brede publiek tastbaar en beschikbaar moeten zijn. Door de zeven instituten samen te brengen ontstaan er veel meer mogelijkheden om de publieke toegankelijkheid groter te maken.
Meer en betere samenwerking is er juist voor bedoeld om internationaal gezien mee te blijven doen. Daarnaast blijven het instituten met een eigen identiteit en eigen aansturing.”
De integratie die de KNAW voorstaat, acht ook het kabinet van belang voor de vooruitgang van het wetenschappelijk onderzoek in de alfa en gamma sector. “Je ziet ook in landen waar ze dit al doen dat er nieuwe en bredere vraagstellingen komen. Wanneer je collecties meer digitaliseert en samenwerkt en gebruik maakt van de zogenaamde E-humanities. Daar wordt aan datamining gedaan. Dat levert belangrijke bevindingen op, ook in de internationale journals zie je dat terug.”
