Wat voor lui zijn dit?
“Hoe meer wetenschappers gedwongen worden in toepassingen te denken, des temeer kans je hebt dat ze onzin gaan verkopen.” Dat is in het kort wat Roshan Cools gaat betogen tijdens haar TEDx lezing op 23 mei.
“Wat je nu krijgt is dat mensen voor financiering van hun onderzoek eerst een product moeten definiëren. Je moet je wetenschap op een geforceerde manier gaan rechtvaardigen in termen van een maatschappelijk product. Iets waarvan je vaak van te voren onmogelijk kan weten hoe dat eruit gaat zien. Een ontdekking kun je immers pas toepassen nadat je de ontdekking hebt gedaan.”
Naalden tegen Parkinson
Als voorbeeld gebruikt Roshan Cools de diepe hersenchirurgie. “Eén van de grootste successen van de hersenwetenschappen. Doordat onderzoekers gedreven door nieuwsgierigheid keken naar hoe de hersenen werken, is er een techniek ontwikkeld waarmee naalden diep de hersenen worden ingebracht, om het gedrag aan of uit te schakelen.”
“Zo is dit een goed geaccepteerde behandeling voor patiënten met de ziekte van Parkinson en de effecten zijn verbluffend. De wetenschappers die begonnen aan dit onderzoek wilden alleen weten hoe de hersenen werkten. Ze waren helemaal niet bezig met deze toepassingen.”
Hooggespannen verwachtingen
Volgens Cools kun je op voorhand niet altijd weten wat voor maatschappelijke impact ontdekkingen zullen hebben. “De verwachtingen in de samenleving zijn alleen wel hooggespannen en dat kan leiden tot valse beloften, schending van verwachtingen en uiteindelijk tot sceptische reacties over het uitblijven van resultaten.”
Dat maakt haar wat provocerend bewust sceptisch over de nadruk die zij soms ervaart op het ‘toepasbaar maken’ van het werk van wetenschappers. De onbedoelde gevolgen daarvan moeten niet onderschat worden. “Hoe meer wetenschappers gedwongen worden in toepassingen te denken, des temeer kans je hebt dat ze onzin gaan verkopen en mensen gaan denken wat voor lui zijn dit? Laten we daar ons belastinggeld niet aan besteden.”
