Akkoord on hold
De minister van OCW noemt het “spijtig dat de FNV-geleding de onderhandelingstafel heeft verlaten, omdat ik tot op heden op constructieve wijze het gesprek met de Stichting van het Onderwijs heb gevoerd.” Tegelijkertijd gebeurt nu wat eind februari voor de wakkere waarnemer al duidelijk was. Het kabinet gaat niet erg lang wachten op ‘het veld’.
Helder beeld al in 2012
Over de hele linie was al vanaf 13 september 2012 duidelijk, dat er een onderwijsakkoord kon en moest komen, om de dynamiek in de arbeidsmarkt en onderwijsloopbanen een impuls te geven. De aanloop naar de wereldwijde Teaching Summit in maart in Amsterdam leek ook het ideale traject om tot zoiets te komen. Eind februari werd duidelijk, dat het Nationaal Onderwijs Akkoord er voorlopig niet in zat.
ScienceGuide schreef toen: “Jeroen Dijsselbloem is alert, want een Nationaal Onderwijs Akkoord betekent dat hij zijn portemonnee moet trekken. Het Regeerakkoord bevat hier duidelijke afspraken over en Jet Bussemaker zal de daarin vastgelegde investeringen dan ook inboeken bij hen zodra dat NOA er is.”
“Het gaat volgens de kenners om een samenstel van extra impulsen voor PO, VO en MBO van zo’n €340 miljoen, die bij Dijsselbloem op de lat liggen. Geen wonder dat Financiën precies wil weten wat er met deze middelen aan de hand zou kunnen zijn. Zouden bonden en koepels er ‘niet uit komen’ en minister Bussemaker geen stevig pakket hervormingen en innovaties binnen de scholen en arbeidsvoorwaarden voor de leraren kunnen of willen aanbieden, dan zal Dijsselbloem zijn hand op de knip houden.”
Attractie voor Dijsselbloem
Ook toen was al te zien, dat een dergelijke stap voor zowel Bussemaker als Dijsselbloem verleidelijke kanten zou hebben. Het op de lat laten liggen heeft voor Financiën immers “een attractief aspect. Hij moet voor Olli Rehn en de financiële markten laten zien dat Rutte-II streng is bij het halen van de ‘3% norm’, ook als deze in de nood der tijden niet helemaal gehaald zou worden. En dat is nodig. Want Rutte zal niet zoals zijn vriend David Cameron vernederd willen worden en de AAA-status nodeloos verspelen. Voor de reputatie van zijn VVD als zuinige, stevige partij voor economie en schatkist zou dat immers ruïneus zijn.”
“Dijsselbloem zal de €340 miljoen voor onderwijsimpulsen dan ook moeiteloos als onverwachte meevaller in 2013/2014 in reductie van het begrotingstekort steken. Bussemaker zal daar bovendien ook een plusje in zien. Dit bedrag uit het Regeerakkoord blijft immers als PM-post in de meerjarenramingen wel staan. Daarmee heeft zij nog een paar honderd miljoen achter de hand om met Elco Brinkman in de Senaat een deal te fatsoeneren om het leenstelsel te accepteren.”
Pijnlijk voor onderwijs
Inmiddels is dit scenario zich in zijn geheel en nu ook publiekelijk aan het ontrollen. Financiën meldt dat alle hens aan dek moeten en ontkomt niet aan het voortzetten van een nullijn voor onderwijssalarissen. Het Sociaal Akkoord wordt op zulke punten dus ook ‘geschonden’ als dat nodig zou blijken. Pijnlijk voor de onderwijsbonden en de koepels is dat de zorg wel ontkomt aan de nullijn. Maar het overleg over moeilijke ingrepen daar verloopt ook veel constructiever dan het overleg over extra investeringen in het onderwijs, zo lijken Rutte en Samsom te denken.
“Aangezien de ontwikkelingen zoals geschetst in de hoofdlijnenbrief van het kabinet van 19 juni van belang zijn voor de gesprekken over het Nationaal Onderwijsakkoord, wachten wij op dit moment nadere bespreking hiervan af,” meldt Bussemaker dan ook. In rond Nederlands heet dat: ‘de uitkomsten van die hoofdlijnenbrief over de begrotingsellende 2014 e.v. zijn voor mij nu leidend. Overleg met de sector kan weer van start nadat die feiten geschapen zijn.’
