Excellentie is 1000 divisies
Op de Dag van de Excellentie bezochten de deelnemers in Nijmegen niet alleen de Nobel-waardige supermagneten voor deeltjesonderzoek en een telescoop die supernova’s opspoort en fotografeert, maar zochten ook elkaars ervaringen met uitnemend onderwijs op. De gids bij de zoektocht naar elkaar was de nieuwe publicatie ‘Op koers naar excellentie’ met de actuele best practices in HBO en WO. Gidsen waren ook Hans Adriaansens (University College Utrecht en Roosevelt Academy) en Ron Bormans (Hogeschool Rotterdam).
Het mag weer
Adriaansens markeerde deze vierde dag van de Excellentie. “Er is een omslagpunt bereikt” De analyse van de Leading Experts’ van het Sirius-programma boort namelijk aan dat de activiteiten en invulling van het excellentie thema uit de marge naar het hart van de instellingen zijn gekomen. “Het mag weer. Uitblinken en mensen uitdagen zijn geen randverschijnselen meer.”
Hij wees er op dat, het hoger onderwijs “wel heel eager was om zich hierop te profileren, maar het stelde niet veel voor we daar feitelijk aan deden. We wisten niet meer hoe dat moest, dat merkten we.” Met het Sirius-programma en pionierswerk van university colleges is dat fundamenteel veranderd.
Heinrich Heine en de ondergang van de wereld
Nederland loopt nu zelfs voorop. Zo merkt Adriaansens in zijn wereldwijde contacten. Colleges in China worden opgebouwd naar het Middelburgse ‘Roosevelt’-model, ook in Indonesië gebeurt dit. In eigen land “duizelt het van de initiatieven. Dat zie je ook in dit Sirius-boekje. De geest is uit de fles.”
Krachtigste signaal is voor Adriaansens wat deze week gebeuren gaat. Hij treedt op bij de opening van het eerste University College in Freiburg, in de toonaangevende kennisregio Baden Württemberg. “Heine zei ooit ‘als de wereld vergaat ga ik naar Holland want daar gebeurt alles 50 jaar later.’ Nu lopen wij echter zeker 15 jaar voor op het hoger onderwijs in Duitsland en beseft men dit ook.”
Eerbetoon aan nummer 27
Ron Bormans sloot de Dag van de Excellentie af met een verdiepende reflectie op hoe we dat begrip verder laten bloeien. Hij bepleitte scherpe keuzes naast een ruime benadering. “Je zet het in op waar je écht goed in wilt zijn. Een excellente loodgieter, een excellente leraar. Op alles waar we het iets normaler willen vinden dat je daar de beste in durft te zijn.”
De ruime benadering houdt voor Bormans in “dat je ook trots kunt zijn op je kind dat niet alles steeds wint.” Ook de student die niet alles lukt, maar het maximale uit zichzelf weet te halen, kan zich door excellentie laten inspireren. “Die kan zo anderen evenzeer inspireren daarmee. Een eerbetoon aan wie nummer 2 of nummer 27 wordt, hoort er ook bij. Excellentie van en voor ‘de verliezer’ moeten we durven!”
Veroveren waar je heel goed bent
Vanuit de commissie-Veerman bezien noemde Bormans drie vormen van HO-Excellentie nu relevant. “Allereerst excellentie als een ‘aparte divisie’ bovenop het regulier onderwijsaanbod in HBO en WO. Dat is dus niet vreselijk interessant.”
De tweede vorm is “een klimaat om net wat harder te gaan lopen. Dat is excellentie als een wat diffuser begrip dan we nu vaak gebruiken. Dat vind ik helemaal niet erg trouwens.” De derde vorm noemt Bormans “excellentie als 1000 divisies.“ Veerman wilde immers dat bij iedereen het niveau omhoog gaat en ieder in het HO zichzelf bleef en juist daar sterk in zou zijn en niet alles ambieert te doen.
“Bij ons in Rotterdam doen we het daarom zoals het past bij die stad en zo’n hogeschool. Excellentie gaat om de visie die je ontwikkelt en hoe je omgaat met wat het werkveld, de professies behoeven. Excellent is de HBO’er die heel complexe problemen met hen kan oplossen.”
De vele andere divisies acht Bormans net zo nodig. “Een WO-student kan excellent willen zijn in het bereiken van de strikt disciplinaire top van een wetenschapsdomein. Voor HBO en WO beide geldt dat die 1000 divisies ingezet worden om te veroveren waar je echt heel goed in wilt zijn.“
De conferentie in Rotterdam op 3 en 4 oktober aanstaande neemt daarbij het stokje van de Dag van de Excellentie over, met een wereldwijd publiek aan deelnemers. Meldt u hier aan voor de Innovators 010 Honors Conference 2013.
