Hulp helpt wapeninvesteringen
Promovendus Andreas Zenthöfer van Tilburg University heeft aan de hand van onder meer langjarige data van de OECD geconstrueerd wat er gebeurt met het uitgavenpatroon van regeringen als hun land noodhulp ontvangt. Een toename van 1% in humanitaire hulp blijkt de overheidsuitgaven aan onderwijs met 0,5% af te doen nemen. Met een vertraging van een jaar nemen ook de uitgaven aan gezondheidszorg met 0,47% af. Daarnaast stuitte de onderzoeker op een lichte verhoging van de militaire uitgaven.
“Donorlanden zouden de negatieve effecten moeten monitoren vanaf het moment dat humanitaire hulp wordt uitgekeerd, en bijsturen zodra blijkt dat de hulp het verkeerde effect heeft”, stelt Andreas Zenthöfer op basis van zijn proefschrift. Hij bestudeerde als eerste de effecten van humanitaire hulp op levensverwachting, voedselconsumptie en overheidsuitgaven.
Negatieve effecten monitoren
Wat het mechanisme is achter deze onbedoelde effecten van humanitaire hulp, kon Zenthöfer nog niet vaststellen. Een redelijke verklaring zou wel kunnen zijn dat met de noodhulp de prikkels voor overheden afnemen om zelf voorzieningen te financieren ten gunste van de noodlijdende bevolking. Zo krijgen regeringen meer vrijheid publieke gelden in hun eigen belang te spenderen. Donoren en donorlanden moeten daar alert op worden, vind Zenthöfer. “Deze negatieve effecten moeten worden gemonitord zodra humanitaire hulp wordt uitgekeerd.”
Hulp wel effectief
Humanitaire hulp bereikt over het algemeen wel haar doel van het helpen van mensen in nood, aldus Zenthöfer. Hij laat zien dat het verhogen van humanitaire hulp met 1% leidt tot een stijging van de dagelijkse voedselconsumptie met 100 kilocalorieën per persoon. De levensverwachting neemt met zes jaar toe. Deze cijfers geven overigens de ondergrens aan, aldus Zenthöfer, aangezien het gemiddelden zijn voor de hele bevolking van een land dat humanitaire hulp ontvangt, en de noodhulp alleen gericht is op degenen die hem het hardst nodig hebben.
Gevolgen ‘free lunches’
De studie naar de bedoelde en onbedoelde effecten van humanitaire hulp maakt deel uit van een drieluik rond de onbedoelde gevolgen van wat op het eerste gezicht ‘free lunches’ lijken. In een van de andere deelstudies toont de promovendus aan dat de export van grondstoffen door ontwikkelingslanden een negatieve invloed heeft op de rechtsstaat, op corruptie en op politieke stabiliteit en dat het andere economische activiteiten kan verdringen.
