Nut onderzoek in HBO?

“Na een half jaar werken aan één opleiding bij één hogeschool weet Clemens de Olde het in de NRC zeker: het overheidsbudget voor praktijkgericht onderzoek kan véél beter besteed worden aan onderwijs, want wat dat nut van onderzoek aan hogescholen nu precies is?

n = 1?

Daarmee bevestigt deze academisch opgeleide socioloog dat het dringend noodzakelijk is dat de (zelf)kritische onderzoeksvaardigheden van docenten en studenten aan het hbo worden opgekrikt. Immers, wie op basis van een n = 1 ervaring zulke verregaande conclusies durft te trekken, heeft van goed onderzoek doen in elk geval niet veel kaas gegeten.

Zijn pleidooi om onderzoek voor te behouden aan ‘de academie’ en om van het hbo weer een ‘pure onderwijsinstelling’ te maken kunnen we dan ook niet serieus nemen. Deze argeloze docent “schrok van de vaardigheden van studenten” op het hbo en stelt ook vast dat “veel docenten niet geschoold zijn” om onderzoek te begeleiden. Wie het al wat langer heeft uitgehouden op een hogeschool, kan deze oppervlakkige indrukken snel bevestigen. Maar bewijst dat niet juist, dat er juist alle reden is te investeren in een onderzoekende houding van studenten én docenten aan hogescholen?

Samen in en met de praktijk

Natuurlijk heeft De Olde gelijk als hij pleit voor meer tijd voor feedback en betere scholing voor docenten. Maar waarom pleit hij dan voor het korten van onderzoeksbudgetten op het hbo? Want een groot deel van de onderzoeksinspanningen gaat precies naar het (verder) professionaliseren van die docenten.

Als lectoren en onderzoekers aan het hbo werken we hier keihard aan en laten we studenten én docenten actief participeren in echte maatschappelijke experimenten: projecten die samen met de beroepspraktijk worden opgezet en uitgevoerd. Als er één manier is om de gapende kloof tussen wetenschap en praktijk te dichten, dan is het wel deze.

Reflectie en empirie

Overigens: ik kan aan elke student die de geestelijke gezondheidszorg in wil prima uitleggen waarom een onderzoeksvak noodzakelijk is. Niet omdat deze student “een halfbakken onderzoeker” moet worden, maar omdat het kritisch kunnen reflecteren op het eigen handelen een absolute must is om als professional goed te kunnen functioneren in een snel veranderende wereld.

De vakinhoud die studenten in het hbo vandaag de dag leren is niet statisch maar volop in beweging. Wat we vroeger leerden of doceerden, is vaak niet meer van toepassing en een student moet leren nieuwe kennis én ervaringen uit de praktijk op waarde te schatten.

Daarbij zijn onderzoeksvaardigheden onmisbaar. Onderzoek is immers niets meer (of minder) dan een systematische reflectie op de werkelijkheid, waarbij bestaande kennis en empirie worden verbonden. Of leren academische sociologen dat tegenwoordig niet meer? Dan moet er misschien toch iets gebeuren aan het onderwijs op universiteiten.”

Dr. AnneLoes van Staa, Lector Transities in Zorg
Hogeschool Rotterdam en Erasmus Universiteit Rotterdam