Opmars Omtzigt

“Mijn proefschrift ging over tijdreeksen. Je kunt mij niks leukers doen dan me hele lange, originele tijdsreeksen geven. Daar historische analyses uit trekken vind ik heerlijk.” Met die blik op cijfers en hun betekenis kijkt hij ook naar de Haagse fascinatie voor Borgen, “de Deense serie waarin premier Nyborg met een flinterdunne meerderheid regeert. Constant dreigen er één of twee parlementariërs te muiten in de ene Kamer van het parlement daar.”.

“Aan het begin van de serie, als ze er weer eens bijna doorheen zit, neemt de adviseur van Nyborg haar mee naar de top van de burcht waarin het parlement zetelt. Hij laat haar de mooie stad Kopenhagen zien, een stad waar ik zelf ook al eens een heerlijk half jaar doorbracht. “Alles is van jou, als je 90 zetels bij elkaar verzamelt”, zegt de adviseur haar pregnant, want dat moet in een Deens parlement met zijn 179 zetels. Die episode zal Mark Rutte goed bekeken hebben,“ schreef hij  in zijn column op ScienceGuide al.

Laag historisch besef

In een boek over hoe politici de tijd, het gebruik, de verspilling en het eeuwige tekort aan tijd beleven in hun leven en werk kwam recent een heel mooi en herkenbaar portret van Omtzigt naar voren. Hij is die zeldzame combinatie van een echte wetenschapper met een echte politicus.

“Vroeger wilde ik altijd filosofie studeren, maar dat is er gewoon niet van gekomen. Ik had een soort wiskundeknobbel en dan wil je toch je tanden ergens in zetten. Ik ben toen het eerste jaar econometrie gaan doen. Dat beviel en ik heb het gewoon afgemaakt. Maar die belangstelling voor filosofie en geschiedenis is nooit ver weggeweest. Dat interesseert me mateloos.”

“Het historisch besef in deze Kamer is laag. Er is soms zo weinig tijd, dat vanuit de Kamer bijvoorbeeld stukken uit Europa onvoldoende gevolgd worden omdat de wetgevingsprocessen daar vijf, zes of zeven jaar duren. Van een groenboek naar een witboek, naar een voorstel tot een richtlijn, en dan zit je ook nog eens op arm’s length-afstand. In Den Haag kun je pas beginnen met scoren door te wijzen op een richtlijn die al aangenomen is, waarvan de uitvoering niet werkt. Maar hebben Kamerleden zich er al in het voortraject in vastgebeten? Nee.”

“Zolang de pers de aankondiging van een spoeddebat tien keer zo belangrijk vindt als wat er in het spoeddebat besproken wordt, is er een enorme rush om zo’n spoeddebat te houden. Er is hier geen coördinatie van wat nu echt belangrijk is en wat is niet, dus lopen een heleboel Kamerleden hier volstrekt hobbyisme te bedrijven.”

Silvio en derivaten

In zijn columns op ScienceGuide gaat het in de kern altijd om de ontmoeting, botsing en soms worsteling tussen de econometristische wetenschapper en de politicus in de schrijver. Dat gaat van mensenrechten in Kiev, klooster Mor Gabriel of Belarus tot de onverwachte effecten van wiskundige modellen achter kiesstelsels of ook de machtsstrijd om de greep op honderden miljarden in Europa.

Maar net zo goed over de eigenaardigheden van Silvio Berlusconi of de derivaten van onderwijsinstellingen en de linke soep die zij daarmee serveren. In de eigen woorden van de genieter in Pieter Omtzigt: “Je kunt mij niks leukers doen dan me hele lange, originele tijdsreeksen geven.”