Ter bestrijding van de moedeloosheid

Nieuws | de redactie
19 augustus 2013 | Van de fase van diagnose is hij nu aangeland in de fase van therapie. In zijn eerstvolgende boek wil lector Voorhoeve liefst 100 mogelijkheden voor oplossingen voor grote maatschappelijke problemen aanreiken.

“Dit project – Honderd kansen – is het vervolg op mijn vorige boek met de titel Negen plagen tegelijk, dat de belangrijkste globale trends analyseert: explosieve bevolkingsgroei, toenemend wapenbezit, klimaatverandering etc. Het zijn problemen die elkaar op lange termijn alleen maar verergeren.”

In zijn boek Negen plagen tegelijk, neemt Voorhoeve ook de media de maat. “Ondoelmatige en schijnoplossingen van ernstige problemen worden lang niet altijd kritisch door de media bekeken. Amusement en vluchtig nieuws scoren beter dan onafhankelijke onderzoeksjournalistiek’, zo stelt hij.

Eén van de – wel heel – praktische oplossingen die hij aandraagt, is het wegdoen van de televisie. “De gemiddelde westerling zit wekelijks 20-30 uur voor de tv. Dat kost veel tijd waarin zinvolle dingen kunnen worden gedaan. De tv is verslavend: een elektronisch opium voor het volk, om ons te vermaken en als consument aan te sporen om dingen te kopen die eigenlijk niet nodig zijn.”

Geen gram CO2 minder

“Nu werk ik met studenten, vrijwilligers en wetenschappelijk medewerkers aan een vervolg. Ik zit niet meer in de fase ‘diagnose’ maar in de fase ‘therapie’. Neem bijvoorbeeld de CO2-uitstoot: we maken ons er allemaal zorgen over maar de internationale regelingen om CO2 terug te dringen werken voor geen meter. Er is geen gram minder CO2 door uitgestoten.”

“Het ziet er weinig rooskleurig uit, het lijkt erop dat we naar een gemiddelde temperatuurstijging van 4°C in deze eeuw gaan. In deze studie behandelen we niet alleen vermindering van uitstoot maar ook manieren om CO2 te binden of the benutten. Zo kun je CO2 tijdelijk opslaan in lege gasvelden of kun het laten reageren met olivijn bijvoorbeeld, een gesteente dat CO2 bindt. Maar koolstofdioxide kan ook gebruikt worden om er  polyester of biomassa mee te produceren.”

De reden dat Voorhoeve bij De Haagse Hogeschool de sprong van de ‘plagen’ naar de ‘kansen’ heeft gemaakt, is dat hij veel reacties op zijn vorige boek kreeg. “Veel lezers reageerden met de opmerking ‘uw analyse klopt, maar hoe nu verder’? Dit project is ‘ter bestrijding van de moedeloosheid’. Natuurlijk, we hebben te maken met een zwakke VN, maar er zijn nog altijd heel veel dingen die we wél kunnen doen.”

Vlees uit lupine

Het valt op dat Voorhoeve voor een oud-Minister van Defensie wel bijzonder goed thuis is in de landbouw. Hij lacht: “Dat komt omdat ik eerst tropische landbouw gestudeerd heb, daarna economie en politicologie. Ik blijf uiteindelijk toch steeds de landbouwkundige die iets wil laten groeien.”

Voorhoeve verwacht veel van nieuwe methoden om voedsel te kweken. “Weet je wat het kost om een kilo rundvlees te produceren? Zo’n 15.500 liter water. Vergelijk dat met plantaardige eiwitten: die zijn veel efficiënter in productie, met name de vlinderbloemigen, zoals soja, bonen en lupinen. Aan de wortels van de lupine groeien knolletjes die de stikstof uit de lucht binden en als plantenvoeding beschikbaar maken. Er zijn nog heel veel andere plantaardige eiwitbronnen. Wat wij als eetbaar beschouwen is maar een heel klein deel van wat de natuur te bieden heeft.”

Gemiddelde inkomen van een koe

De moderne landbouw kan heel veel, maar volgens Voorhoeve vormt het bedrijfsleven vaak een hindernis om nieuwe vindingen tot volle wasdom te kunnen laten komen. “Er moet op korte termijn geld verdiend worden. Daarbij ligt er een enorme nadruk op de productie van dierlijk eiwit, wat ontzettend duur is in vergelijking met plantaardig eiwit. Een koe in de EU heeft door landbouwsubsidies een hoger dagelijks inkomen dan een gemiddelde Afrikaan”, stelt Voorhoeve.

Tegelijkertijd neemt de vraag naar dierlijk eiwit alleen maar toe: “De massa in Azië wil westers gaan eten, wil vlees, wil melk. Daardoor neemt de milieubelasting enorm toe.”

Om zijn persoonlijke voetafdruk zo klein mogelijk te houden, is Joris Voorhoeve zelf ‘bijna vegetariër’. “Op de lange duur is het gezonder, het is beter voor het milieu, en ik weet niet of je de intensieve veehouderij een beetje kent, maar het lot van dieren daarin staat me geweldig tegen.”

In de voetsporen van Sen

Naast zijn werk aan De Haagse Hogeschool, is Joris Voorhoeve actief in de Sen Foundation, vernoemd naar de Econoom Amartya Sen. Sen ontving de Nobelprijs voor de Economie vanwege zijn verbinding van economische en politieke mensenrechten. “Hij heft de scheiding tussen deze twee typen mensenrechten op”, zegt Voorhoeve.

“Mijn belangstelling voor Sen komt voort uit een frustratie met de werking van internationale organisaties zoals de VN en de EU. Ik ben erin geïnteresseerd waarom ze bepaalde dingen niet kunnen waarmaken. Dat is tegelijk ook mijn leeropdracht bij De Haagse Hogeschool.”

In zijn Negen plagen tegelijk pleit Voorhoeve voor het oprichten van een Organisatie van democratische staten, die vanwege hun gedeelde democratische waarden voorbij zouden kunnen stappen aan de verdeeldheid die vaak binnen de VN heerst.

Een VN-mensenrechtenhof

Wanneer de beperkingen van de Verenigde Naties ter sprake komen, komt ook het onderwerp Srebrenica in beeld. Joris Voorhoeve was Minister van Defensie toen de Nederlandse VN-troepen in 1995 in Srebrenica dienden. De Serviërs hebben na hun verovering van die enclave circa 8000 Bosnische mannen vermoord.

De ‘Moeders van Srebrenica’ verloren deze zomer hun rechtszaak tegen de Verenigde Naties bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Het hof oordeelde dat de VN immuniteit geniet en dat de nabestaanden van vermoorde moslimmannen de VN niet ter verantwoording kunnen roepen. Een voorbeeld van het tekortschieten van internationale organisaties.

“Er is wel een klachtenprocedure inzake vredesoperaties”, stelt Voorhoeve, “als er ernstige klachten zijn over misstanden binnen vredesoperaties. Maar wanneer het om de oorlogshandelingen van de oorlogspartijen zelf gaat, dan aanvaardt de VN daarvoor geen juridische aansprakelijkheid.”

Simultaan schaken

“Net zoals je in Europa het mensenrechtenhof in Straatsburg hebt, zo zou er aan de VN ook een mondiaal mensenrechtenhof verbonden moeten worden. Maar er is een verdrag voor nodig om dat te realiseren, dus dat zal wel niet snel gebeuren.”

“Gelukkig is er het Joegoslavië tribunaal waar de moordenaars worden berecht en is er inmiddels ook het Internationale Strafhof tegen oorlogsmisdaden. Hopelijk wordt ook gewapende agressie toegevoegd aan de strafzaken waar dat hof recht in kan spreken. Het Strafhof zal stap voor stap zijn bereik moeten vergroten, want er is nog veel weerstand tegen.”

“Internationale politiek is simultaan schaken, als je geen zet kunt doen op het ‘globale schaakbord’, dan zet je er eerst één op het schaakbord van de EU, of van ASEAN of van de Afrikaanse Unie. De vooruitgang gaat soms snel, maar vaker langzaam.”

Bij De Haagse Hogeschool ontmoet de Minor Vredesopbouw na conflict veel interesse van de studenten. Tot groot genoegen van lector Voorhoeve. “Ik heb nu alweer 50 aanmeldingen voor de minor die in september begint.”

Voorhoeve zou graag zien dat de Minor blijft bestaan wanneer hij De Haagse Hogeschool zou verlaten. Daarnaast werkt hij momenteel aan een leerboek internationale betrekkingen dat in 2015 klaar moet zijn. “Het werk is boeiend, beweeglijk en nooit af. Ik vind dat de studenten fantastisch onderzoek kunnen doen. Laatst had een student onderzocht wat het nu gemiddeld feitelijk kost om een kind in een ontwikkelingsland te leren lezen en schrijven. Met concrete gegevens in de hand kun je ook aantonen dat het wel degelijk mogelijk is om schijnende problemen op te lossen.”


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK