Rutte stuurt student naar AH
De voorzitter van de Hogeschool Rotterdam wil daarom een discussie laten opbloeien via social media en nodigt uit tot deelname daaraan via zijn Twitteracount. Zijn visie heeft hij neergelegd in een artikel voor het blad HO-management, dat als PDF te vinden is op de site van De Hogeschool Rotterdam.
Slordig redeneren
“Het wegvallen van de thuis- dan wel uitwonende basisbeurs zou voor bepaalde groepen (al dan niet gedeeltelijk) gecompenseerd moeten worden. Vanzelfsprekend hangt het effect van een groot aantal factoren af. Zowel wat betreft de parameters die daarbij gekozen worden (zoals de gehanteerde inkomensgrenzen om voor de alternatieve aanvullende beurs in aanmerking te komen) maar vooral ook van de specifieke situatie van de student (samenstelling en inkomen van het ouderlijk huishouden, belastingdruk, thuis/uitwonende situatie, etc.).”
Intussen wordt er tot Bormans’ niet geringe ergernis “slordig geredeneerd” over het leenstelsel. Ook al omdat er nauwelijks feiten zijn die veronderstellingen adequaat kunnen onderbouwen of onderuithalen. Daarbij maakte het CPB zelfs een blunder in zijn eerdere rekensommen. Men dacht daar dat de bacheloropleiding in het HBO net hetzelfde is als die in het WO: een driejarig traject.
“In kwantitatieve zin zijn er weinig bronnen waar een onderbouwd betoog over toegankelijkheidseffecten te vinden zijn. Het CPB heeft bij het doorrekenen van de verkiezingsprogramma’s in 2012 de vuistregel van 0,6% uitval bij elke € 1000 stijging van de studiekosten gehanteerd. Vervolgens werd echter het vervallen van de uitwonende basisbeurs en de korting op de ov-reisvoorziening (grotendeels) niet als directe studiekosten aangemerkt, waardoor zij slechts een beperkt uitvaleffect voorspellen.”
“Die raming is overigens voor het hbo in een notitie van 25 februari 2013 enigszins naar boven bijgesteld tot 1.900 eerstejaars (totaal 7.700 ingeschrevenen) nadat men erkende dat onterecht de hbo-bachelor als 3-jarige opleiding was doorgerekend. De HBO-raad raamde op basis van dezelfde vuistregel een ongeveer tweemaal zo groot effect vanwege het volledig vervallen van zowel de thuis- als uitwonende basisbeurs.”
Rendement onder druk
Bormans komt tot een genuanceerde conclusie en stelt: “Voor grote groepen is er iets voor te zeggen dat de basisbeurs wordt afgeschaft. Dat heeft uiteraard een negatief effect waardoor mogelijk de afhankelijkheid van studenten met relatief rijkere ouders toeneemt, maar daar zit tevens de redelijkheid: die ouders hebben het geld om die verantwoordelijkheid te kunnen dragen. Maar terug redenerend vanaf een bepaald inkomensniveau is er een toenemend risico dat het sociale leenstelsel wat minder sociaal zal uitpakken.”
“Minder politiek geredeneerd: dat de toegankelijkheid van het hoger onderwijs, in het bijzonder het hbo, zal afnemen. Dat moeten we niet willen. Waar we ook alert op moeten zijn, is wat het effect van deze maatregelen is op het rendement van het hoger onderwijs. Deze – belangrijke – doelstelling (zie hoofdlijnenakkoorden in het hoger onderwijs) staat nu al onder druk en die druk zal alleen maar toenemen.”
“De groeiende meer gelijke verdeling van participatie over verschillende sociaaleconomische groepen is een groot goed op zichzelf en voorziet ons ook in de toekomst van voldoende hooggekwalificeerde arbeidskrachten. Dat de huidige conjunctuur de indruk wekt dat we wel even zonder die groei in het hoger onderwijs kunnen, doet daar niets aan af.”
