SURF helpt onderzoekers bij databeheer
Op basis van projecten bij onder meer de TU Delft, UvA en het RIVM zijn drie datamanagementplannen (DMP’s) opgesteld. Twee van die plannen zijn een template voor het verzamelen van de wensen van onderzoekers voor het beheren van hun onderzoeksdata. Het derde DMP is een voorbeeld van de beschrijvingen volgens de standaard van de gebruikte database.
Hoe ga je om met data?
Een template of een voorbeeld-DMP kan goed helpen bij het schrijven van een plan voor datamanagement. Ook eerdere ervaringen en expertise met het maken van een DMP versnellen het proces. Onderzoekers worden geadviseerd bij de start van een onderzoeksproject al te bedenken hoe om te gaan met de onderzoeksgegevens. Het schrijven van een DMP structureert dit denkproces.
Er zijn inmiddels drie datamanagementplannen beschikbaar. Zo heeft de TU Delft geowetenschappers met een standaardvragenlijst gevraagd naar het beheer van onderzoeksdata in een project dat neerslagmetingen in Rotterdam verzameld. Bij de UvA is een vragenlijst ontwikkeld voor hun Research Data Management Support en op het RIVM wordt gekeken naar de duurzaamheid en de beveiliging van datasets.
Datamanagementplannen zijn bedoeld om onderzoekers te ondersteunen bij het goed beheren van hun onderzoeksdata. Belangrijk is dat daarbij duidelijk is wat een onderzoeker zelf wil bereiken daarmee. Dit kan onder meer het voldoen aan subsidievoorwaarden van NWO en de Europese Commissie zijn, maar ook het open access maken van de eigen data of het linken van data aan rapportage in een verrijkte publicatie.
Hulp bij nadenken over open data
De onderzoekers die met SURF dit project zijn ingegaan hadden eerst weinig behoefte aan het managen van hun onderzoeksdata. Maar gaandeweg werden ze enthousiast over het gestructureerd nadenken over het zorgvuldig omgaan met hun data. Ze merkten dat een DMP niet per definitie leidt tot het openbaar maken van de onderzoeksgegevens.
De deelnemende onderzoekers ondervonden dat juist het opstellen van een DMP helpt in het nadenken over de openbaarheid van hun gegevens en hierover afspraken te maken. Deponeren in een archief is niet synoniem aan data delen met anderen of iedereen. Ook dachten de onderzoekers na over de onderzoeksfase waarvoor de DMP van toepassing is: gedurende het onderzoek, voor opslag na afloop van het onderzoek, en/of voor langdurige archivering.
De deelnemende instellingen concluderen dat er duidelijk behoefte is aan korte cursussen datamanagement voor (jonge) onderzoekers zodat zij het belang inzien van goed beheer van onderzoeksgegevens. Meer kennis bij bibliotheken en ICT-afdelingen over datamanagement zal de ondersteuning (door ICT) aan onderzoekers verbeteren. De instellingen die deelnamen aan het project adviseren een combinatie van centraal beleid of richtlijnen met voldoende ruimte voor eigen invulling door de onderzoeksgroepen.
