Een menselijker China
Het beeld van China als schender van mensenrechten is in het Westen nog altijd heel sterk. Toch worden er de laatste jaren wel degelijk stappen in de goede richting gezet, ziet UU-prof Tom Zwart. “Vooral op het gebied van sociaal economische rechten zijn ze heel erg goed bezig.”
“Het is voor het eerst dat China zo’n evenement organiseert om te laten zien wat er de afgelopen jaren is gebeurd op het gebied van de verbetering van de mensenrechten. Normaal zijn ze heel defensief en willen ze niet dat anderen zich inmengen in hun interne aangelegenheden. Ik pleit er al jaren voor dat China veel meer die discussie aangaat met de internationale gemeenschap.”
Juist die discussie is belangrijk, omdat in het westen de oude beelden van China als natie waar het schenden van mensenrechten zwaar aan de orde is, nog heel hardnekkig zijn, vertelt Zwart. “Het gaat natuurlijk nog steeds met horten en stoten, maar er zijn wel degelijk positieve ontwikkelingen.” Vooral op het gebied van sociaal economische rechten gebeurt er veel, ziet de mensenrechtenhoogleraar. “Er is de afgelopen jaren echt heel veel gedaan om veel Chinezen uit de armoede te trekken bijvoorbeeld.”
Steeds meer bloeien
Ook de pers maakt een ontwikkeling door in China, ziet Zwart. “Vooral in de investigated journalism gaat het steeds meer bloeien. Waar journalisten vroeger toch vooral vertalers van overheidsbeleid waren, zie je nu dat ze steeds meer een belangenbehartiger van de burger ten opzichte van de overheid worden. Dat gaat natuurlijk niet altijd goed, maar er zit wel een positieve ontwikkeling in.”
Tom Zwart verricht in Utrecht als hoogleraar veel onderzoek naar mensenrechtensituaties en vanuit die ervaring ziet hij dat er in het Westen nog een vrij smalle benadering gehanteerd wordt hoe de mensenrechten verbeterd kunnen worden. “Wij werken in Utrecht heel erg met de receptorbenadering. In het westen wordt er vooral gekeken naar de juridische aanpak, maar je ziet in China en ook in veel Afrikaanse landen veel gedaan wordt via sociale instituties. Dat is heel goed, maar het blijft vaak onderbelicht wat ze op dat vlak allemaal doen.”
Rooskleurige blik
Dat Tom Zwart als buitenlandse expert werd uitgenodigd in Geneve, is bijzonder. “Ik volg de discussie over de receptpor-benadering en de waarde daarvan al jaren en geef daar ook advies over. Ik denk dat ik een wat positiever beeld heb over de situatie dan veel westerse journalisten, maar tegelijkertijd nog altijd een minder rooskleurige blik hierop heb dan de Chinese experts zelf doen voorkomen.”
Op basis van de analyses vanuit de Universal Periodic Review en het werk van prof. Zwart zal de Mensenrechtenraad verschillende observaties en conclusies trekken over de status van de mensenrechten in China. Een officiële uitspraak daarover zal in de loop van 2014 te verwachten zijn.
