Links tuig leidt HBO

In het Kamerdebat over de OCW-begroting bracht de nieuwe penningmeester van de PVV-fractie het profiel van de leidende figuren in het onderwijs onder de aandacht. Hij betreurt dat het onderwijs vol zit met lieden die verantwoordelijk te houden zijn voor het klimaat dat ervoor zorgde, dat Pim Fortuyn gedood werd. Hij noemde daarbij in het bijzonder het HBO en de HBO-raad.

Wat een visionair!

Nu heeft de hogescholen-koepel inderdaad een reeks zwaargewichten gekend als voorzitters, maar dat waren toch mensen met een verschillend naturel en gevarieerde sociale en politieke herkomst. Het gaat ook wel wat ver om een denker en doener als Jankarel Gevers verwijten te maken een soort geestelijk vader van Volkert van der G. te zijn geweest.      

UvA-HvA-voorzitster Louise Gunning zag recent een andere kant van zijn nalatenschap. “Ik las heel onlangs nog eens het oorspronkelijke stuk van Gevers waarin hij zijn idee voor dat samengaan [van UvA en HvA] ontvouwde en ik was toch weer onder de indruk. Niet alles wat hij toen voorzag is inmiddels gerealiseerd of zou nu gerealiseerd kunnen worden. Zijn visie kreeg ook het beleid en de omstandigheden daarvan niet altijd mee. Maar je leest het en denkt dan wel ‘wat een visionair!’ “

Bedachtzame kabinetsinformateur

Wat zou de PVV op dit punt zo bezorgd maken? De voorbije jaren kende de HBO-raad onder meer Arie van der Hek als voorzitter en dat was een PvdA-man met een sterke ‘bedrijfsleven-achtergrond’. Bovendien had Van der Hek een stevige Noordnederlandse nuchterheid en niet al te veel linksige gedrevenheid. Na hem kwam als interim Olchert Brouwer van de HAN, die later naar de NVAO en de AHK ging. Politiek was deze al helemaal geen linkse drijver en vooral een onderwijsman in hart en nieren.

Vanaf 1998 was Frans Leijnse de voorman van het HBO. Die was politiek zeker een topman vanuit de sociaaldemocratie, maar ook als hoogleraar en denker over sociale en onderwijsvraagstukken in brede kring gewaardeerd. Die waardering werd duidelijk toen hij gevraagd werd – na de Fortuyn-episode – als kabinetsinformateur op te treden samen met de al even bedachtzame en scherpzinnige CDA’er Piet Hein Donner.

Liever een Elfstedentocht

Leijnse’s opvolger als interim was de Brabantse HBO-bestuurder en CDA’er Norbert Verbraak. Die ruimde plaats voor CNV-voorzitter Doekle Terpstra, die eerder vurig werd en wordt van de schaatssport en een volgende Elfstedentocht dan van linkse politiek. Zijn ‘civil society’ initiatief tegen ‘de verwildering van de samenleving’ is de PVV natuurlijk niet vergeten, maar daarbij verdient vermelding dat men hier juist binnen het HBO niet erg verrukt van was.

Over hoe ontevreden burgers kiezen en hun keuze bepalen zei Terpstra trouwens wel behartigenswaardige dingen, in zijn rol van intern criticus van het CDA. “Leefbaar Nederland zou het in 2002 helemaal maken zo leek in 2001, maar de afsplitsing daarvan, de LPF, ging er met de buit van door. In 2005 bij het Euroreferendum en in 2006 bij de Kamerverkiezing was het de SP die scoorde. In 2008 leek het onmiskenbaar TON te worden, maar werd het de PVV bij de Euroverkiezing van voorjaar 2009.

Opvallend is in dit patroon dat er weinig inhoudelijke verwantschappen zijn en dat de eerst gedoodverfde overwinnaar al bij een volgende electorale ronde bijna volledig ten onder gaat. Toch is dat zo vreemd nog niet. Het gaat bij zulke uitingen immers niet om een beleidsprogram of een vertrouwensvotum. Het gaat om een tactisch gemotiveerde destabilisatie, waar onze Vlaamse vrienden de mooie term ‘een foert-verkiezing’ voor kennen.”

Elite en Verzet

Terpstra werd interim opgevolgd door Guusje ter Horst, oud-minister uit de PvdA. Zij werd vergast op een niet zo hartelijke ontvangst vanuit de PVV, waarin de hoofsheid ten opzichte van andersdenkenden niet direct opviel. Harm Beertema hield de deur gesloten voor haar als “opvolger van Doekle ‘de dhimmi’ Terpstra,” omdat hij vernam, dat ter Horst “tot dezelfde verzetsbeweging behoort als de heer Terpstra (iets met Elite en Verzet en Opstand).” Hij vertelde: “De mensen uit het maatschappelijk middenveld die negatief over ons waren, willen ineens langskomen. De meesten staan we te woord.” De HBO-raad echter niet.

“Het is meer de stijl van het brievenbusplassen bij je buren, dan die van een effectieve partij die opkomt voor de meer dan 400 duizend kinderen van Henk en Ingrid die in het HBO studeren”, zei men vanuit de hogenscholenkoepel tegen ScienceGuide daarop.

Na de interimperiode van Ter Horst kwam voorzitter Thom de Graaf, oud-vice-premier van een kabinet van zijn D66 met VVD en CDA. Hij is evenmin een links activist te noemen. Op het punt van het sociaal leenstelsel verdedigt hij zelfs de opvatting van de PVV en anderen in de Kamer, dat de basisbeurs onmisbaar is.

Recht voor zijn raap

Zijn benoeming tot voorzitter van de HBO-raad werd door de PVV als een bewijs gepresenteerd van de machtsgreep van een hermetisch gesloten elite die door “brutaal nepotisme” het hoger onderwijs in de tang houdt. Beertema bracht hierover naar voren: “De zoon van de benoemde burgemeester van Nijmegen, die toevalligerwijs ook zelf werd benoemd tot burgemeester van Nijmegen, is plots benoemd tot voorzitter van de HBO-raad, en is daarmee de opvolger van zijn voorganger als burgemeester van Nijmegen. Hoe klef kan het worden? Hoeveel brutaal nepotisme kunnen we verdragen?”

Dit verhinderde niet dat de PVV-woordvoerder op het #HBO-discours over het leraarschap acte de présence kon geven. Ruimte voor discussie is er blijkbaar volop. Zijn inbreng werd er erg op prijs gesteld, want die was recht voor zijn raap. “Het feestje verpesten is de PVV-core-business,” zei Beertema.

Dwingt geen respect af

Hij stelde dat statusverhoging van het vak van leraar er niet gaat komen, omdat de betrokken mensen dat niet waard zijn. “Ze moeten dat zelf willen, meer status. Kijk alleen eens rond, hoe leraren er uit zien in de school. Vreselijk. Bij de leraressen valt het nog wel mee, maar verder zien ze er niet uit. Ook is het overal ‘je en jouw’-en en gebruiken ze hun voornemen. Ze identificeren zich volledig met hun leerlingen, dat dwingt geen respect af.”

Beertema had een decennium geleden in zijn eigen school discussies willen organiseren over ‘het multiculturele drama’ en de thesen van Paul Scheffer daaromtrent. “Maar niemand had daar zin in. Ze willen na het werk naar de camping, naar hun caravan.”

Het leek hem beter “het competentiegericht onderwijs af te schaffen.” Dit had namelijk het voordeel dat jongens dan meer willen kiezen voor lerarenopleidingen. Die afschaffing zou “feminiene kwaliteiten als overleg en het omgaan met leerlingen minder laten benadrukken. Vrouwen zijn daar gewoon beter in. Als we dit afschaffen wordt de opleiding voor jongens aantrekkelijker.”