Russische vrienden
Media en politici, zowel in Nederland als Rusland, buitelen over elkaar heen om in overtreffende trap de vermeende onherstelbare schade aan de relatie tussen beide landen te benadrukken. Diplomaten op het matje, tulpen worden teruggestuurd, activisten in de cel, het bezoek van de Koning aan Rusland op de tocht en twitterende Kamerleden die per direct het vriendschapsjaar willen beëindigen.
Een onoverbrugbare kloof
De nuance wordt verdrongen, er wordt gesproken over ‘de Rus’ en ‘de Nederlander’ en de onoverbrugbare kloof tussen beide. In mijn ogen is de reactie onzorgvuldig en overtrokken.
Opinieonderzoek in 1948 liet zien dat bijna de helft van de bevolking een derde wereldoorlog verwachtte binnen 10 jaar[1]. Een oorlog met de Sovjetunie welteverstaan. De angst voor ‘De Rus’ was nooit groter, de betrekkingen waren niet koel, maar zelfs beneden het vriespunt en zouden kil blijven gedurende de hele Koude Oorlog. Maar ook in de jaren voor de oorlog was het onbegrip groot.
Zo wist de Russische Anna Pawlowna niet wat haar overkwam toen ze na haar huwelijk met Koning Willem II in Nederland arriveerde. Gewend aan de pracht en praal in St. Petersburg, kan ze niet wennen aan de armzalige huizen die in Nederland voor paleizen moeten doorgaan. Enige jaren later, en een flinke deel van haar Russische familiekapitaal armer, heeft ze enige stijl en klasse weten te introduceren aan het Nederlandse hof.
Lange lijst incidenten
Ik wil maar zeggen; als er nu één constante is in de 400-jarige band tussen Rusland en Nederland, dan is het wel onbegrip en wat spanningen zo nu en dan.
De spanningen die er nu zijn, zijn politiek. Die verschillen zijn groot en zullen ook niet snel overbrugd worden. De vraag is of dat nodig is. Het vriendschapsjaar gaat om meer dan politiek. En vriendschap gaat om meer dan een jaar. De lijst met incidenten is lang maar ten onrechte ontneemt het ‘t zicht op prachtige samenwerkingsprojecten tussen Rusland en Nederland.
Bij de Hanzehogeschool Groningen namen we juist het vriendschapsjaar als aanleiding om een samenwerking uit te bouwen met de Belgorod National University, een goede universiteit in het westen van de Russische Federatie. Een bezoek van een student, of docent of lector leidt elke keer weer tot een volgend bezoek, de start van een nieuw project of het verder brengen van een lopend project. We doen samen onderzoek, we wisselen studenten uit en helpen elkaar met bedrijfscontacten.
Vriendschap tussen studenten
In mei van vorig jaar kwamen vijf studenten uit Belgorod naar Nederland voor deelname aan de Sensor City Challenge, een intensief programma waar studenten werken aan praktijkgericht toepassingen van onderzoek, mede georganiseerd door de Hanzehogeschool. De studenten verbleven slechts een week bij ons, maar knoopten meteen zoveel contacten aan dat er sindsdien talrijke nieuwe ontmoetingen zijn geweest.
Twee van hen studeren momenteel bij de Hanzehogeschool Groningen en zullen erbij zijn wanneer we een grote delegatie uit Belgorod ontvangen in november van dit jaar. Die delegatie komt om zaken te doen met betrekking tot de samenwerkingsprojecten, om cultuur uit te wisselen, maar ook om het vriendschapsjaar te vieren.
We zullen wellicht niet toasten op de politiek, noch die van Nederland, noch die van Rusland, maar wel op de mooie onderwijs- en onderzoeksamenwerking die tot stand is gekomen. Tussen die Russische studenten en die van de Hanze zit het wel goed met de vriendschap.
Rob Verhofstad is directeur onderwijs en praktijkgericht onderzoek aan de Hanzehogeschool Groningen
[1] Traa, M. De Russen komen! Nederland in de Koude Oorlog
