Wat werkt in Rusland?

Nieuws | de redactie
30 oktober 2013 | Een structurele aanpak van de mensenrechtensituatie in Rusland is wat de ‘Magnitsky wet’ beoogt. In Amerika bestaat deze en ontzegt visa aan mensenrechtenschenders. Ook bevriest die wet hun financiële tegoeden. 'En Europa?' vraagt Pieter Omtzigt.

De laatste hoofdstukken van het ‘vriendschapsjaar’ van Nederland en Rusland hebben laten zien, dat een Alleingang in mensenrechtenkwesties weinig effectief is. Meer succes heeft de ‘Magnitsky-aanpak’ door in breder verband betrokken Russen visa te weigeren en hun bankrekeningen bevriezen.

In een boek dat donderdag 31 oktober in de Tweede Kamer gepresenteerd wordt, pleit een rijtje grote namen voor de invoering van een Europese ‘Magnitsky-wet’ Onder hen de Amerikaanse senator John McCain, voormalig vice-premier van Rusland Boris Nemtsov, schaker en activist Gary Gasparov en oppositieleider Alexei Navalny. Namens Nederland schreef ScienceGuide-columnist en volksvertegenwoordiger in de Raad van Europa, Pieter Omtzigt, een hoofdstuk in het boek.

Russische klokkenluider

Sergei Magnitsky was een Russische advocaat die de ‘vergissing’ beging om Russische overheidscorruptie aan de kaak te stellen. Als advocaat van het investeringsfonds Hermitage Capital Management stuitte hij in 2008 hij op een belastingfraudezaak van 230 miljoen dollar. Nadat Magnitsky in de zaak getuigde, werd hij opgepakt en  gevangen gezet.

De CEO van Hermitage Capital Management, William Browder, liet zijn Russische compagnon niet stikken en begon een juridische strijd om advocaat Magnitsky vrij te krijgen. Op 16 november 2009 – nog voordat de strafzaak tegen Magnitsky was voorgekomen – werd de advocaat in de gevangenis doodgeslagen.

Om andere klokkenluiders af te schrikken, werd Sergei Magnitsky vervolgens nota bene ook nog postuum vervolgd en veroordeeld. Dit was iets dat zelfs in Rusland niet eerder was voorgekomen. En weinig verrassend: degenen die verantwoordelijk waren voor de dood van Magnitsky, werden niet vervolgd, maar kregen promotie.

Tref ze waar het pijn doet

Maar de Russen hadden buiten de Amerikaanse investeerder Browder gerekend. Juist om de waarde van Russische bedrijven te vergroten, stelde Hermitage Capital Management corruptie daar stelselmatig aan de kaak. Toen zijn rechterhand Magnitsky werd vermoord, maakte Browder de zaak-Magnitsky tot zijn levensmissie.

In Amerika leidden zijn inspanningen al in 2012 tot een ‘Magnitsky Act’: een wet die aan Russen die betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen de toegang tot de V.S. ontzegt en hun financiële tegoeden bevriest.

“Zo kun je de Russen echt treffen”, zegt Pieter Omtzigt, die zich vanuit zijn Europese werk rond het thema mensenrechten ook al jaren met de Magnitsky-zaak bezig houdt. “De Russische overheid is niet te vertrouwen en het aparte is, dat de Russen dat zelf ook vinden en hun geld altijd buiten Rusland, in Cyprus, Letland of elders parkeren.” In de Raad van Europa hield hij daarom druk op de zaak en zocht hierin samenwerking met andere landen. “Het leuke is dat zo’n aanpak, ook al heb je er een lange adem voor nodig, wél werkt.” 

Wie de boekpresentatie om 12:15 op donderdag 31 oktober in de Tweede Kamer wil bijwonen, moet zich aanmelden via p.omtzigt@tweedekamer.nl of via 070-318 25 24


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK