Doorbraken en worstelingen
Hoe krijgen we de Centers of Expertise ‘werkend’? Deze vraag stond centraal bij de bijeenkomst van organisatie adviesbureau Turner waarin betrokkenen van Centers of Expertise ervaringen en kennis konden delen. Met een hoop enthousiasme, en soms doorzettingsvermogen, krijgen de Centers of Expertise steeds duidelijker vorm.
“Centers of Expertise zijn een erg mooi model om samen de verbinding tussen onderwijs, onderzoek en bedrijfsleven te leggen in een regionale context,” verklaart Minister Jet Bussemaker het enthousiasme in de HBO-sector over de Centers of Expertise. “Centers of Expertise zijn niet alleen van hogescholen, maar van de regio,” verklaart Wim Boomkamp, CvB-voorzitter van Saxion.
Kennis in open samenleving
“We hebben een dringende behoefte aan innovatieve en solide HBO-afgestudeerden, nu en in de toekomst. Zij zijn cruciaal voor onze open economie en zijn nodig om effectief te anticiperen op de ontwikkelingen in de wereld,” zegt Bussemaker.” Het WRR zette dit scherp neer in het rapport over het verdienmodel van Nederland in de toekomst.”
“Tachtig procent van het WRR-rapport gaat over onderwijs en onderzoek, en in een belangrijke mate over kenniscirculatie. Kennis wordt steeds meer een manier om de wereld te verbeteren en om te beantwoorden aan maatschappelijke vraagstukken,” aldus de minister.
“Kennis moet circuleren in een open samenleving. We moeten kennis combineren voor bestaande en nieuwe situaties. Er moet kennis ontwikkeld worden voor een maatschappij die we nog niet kennen, waarvan we nog niet kunnen overzien dat die gaat bestaan. Dit past heel goed bij de taak van de Centers of Expertise,” zegt Bussemaker.
Centers of Expertise naar Brussel
In Horizon2020 ligt, veel meer dan in de het topsectorenbeleid, de nadruk op maatschappelijke vraagstukken. Robert-Jan Smits roept hogescholen op om zich te melden voor de beschikbare fondsen binnen Horizon2020. Minister Bussemaker sluit zich bij de hoogste ambtenaar in Brussel op het gebied van R&D aan.
“We hebben als Nederland gevochten om de beschikbare middelen voor onderzoek en kennis ruim te houden. Ik had het graag nog ruimer gezien, maar dankzij onze ervaringen met open competitie hebben we een goede uitgangspositie. We moeten er voor zorgen dat de Centers of Expertise deze grote kans oppakken,” roept de minister op.
“Men heeft het nu nog vaak alleen over universiteiten in deze context. Dat is geen verspreking. De buitenwereld heeft geen flauw benul wat voor een fantastisch onderzoek op hogescholen wordt gedaan.”
Drie belangrijke uitdagingen
Om te zorgen dat de hogescholen “geen universiteit gaan spelen” en dat er een succesvolle infrastructuur wordt gecreëerd, zijn er volgens de minister drie belangrijke uitdagingen aan te gaan.
De belangrijkste ambitie is opgedane kennis open met elkaar te delen. “Kenniscirculatie begint bij de Centers of Expertise zelf, die moeten durven niet de kaarten tegen de borst te houden. Er is een nieuwe manier van samenwerking nodig, niet langer concurreren, maar zo goed mogelijk samenwerken.” Hogescholen moeten durven te innoveren op de manier van Toyota, een duidelijk voorbeeld van een open innovator die haar kennis deelt met lokale toeleveranciers.
‘Dagobert Duck-strategie’
Hogescholen moeten de regie nemen binnen de Centers of Expertise. Niet alleen CvB’s hebben een belangrijke rol maar ook de verschillende trekkers en directeuren. Samen moet men er voor zorgen dat plannen concreet worden. Ook pleit de minister voor creatieve oplossingen. “Kijk naar ASML, toen zij problemen hadden met een toeleverancier namen zij deze gewoon over.” Of naast multinationals ook Centers of Expertise deze ‘Dagobert Duck-strategie’ in de praktijk kunnen uitvoeren moet nog blijken.
De laatste belangrijke uitdaging is de lange termijn. “Laat u inspireren door kennis die we nog niet hebben, denk na over trends die gaan komen en stappen die we dan moeten nemen. Bovenal, wees creatief en bedenk wat een Center of Expertise duurzaam kan bieden.”
Een zoektocht
Ook Henk Pijlman, CvB-voorzitter van de Hanzehogeschool roept Centers of Expertise op creatief te zijn, maar niet elke innovatie kan lukken. “Zo simpel is het helaas niet. In Finland hebben ze zelfs een regel dat 50 procent van de innovaties móét mislukken. Anders blijf je te dicht bij het bestaande.”
“Ook moeten we niet vergeten dat het oprichten van een Center of Expertise geen lineair proces is. Het is een zoektocht. Centers of Expertise moeten ook niet te ingewikkeld worden. Ze moeten zich focussen waar ze goed in zijn. Ze moeten vereenvoudigd worden,” zegt Hans Corstjens, directeur van Platform Bèta Techniek.
Bussemaker vat de uitkomsten van de bijeenkomst met een glimlach samen. “Centers of Expertise moeten gaan over vakmanschap, creativiteit en het delen van kennis. Studenten moeten daar pragmatisch probleemoplossend vermogen ontwikkelen. Als dat lukt, komt het niet alleen goed met de Centers of Expertise maar ook met Nederland.”
