Merkel investeert meer

De gezamenlijke werkgroepen van Merkels triomferende CDU en de SPD stellen thematische programma’s op waar men ‘Gemeinsamkeiten’ in vast legt en waar nodig Salomonsoordelen velt tussen  ‘zwart’ en ‘rood’. Deze pakketten worden dan afgestemd, doorgerekend en fiscaal afgesproken door de drie partijvoorzitters: Merkel (CDU), Seehofer (CSU) en Gabriel (SPD). De rode lijsttrekker, Peer Steinbrück, is door zijn partijtop als verliezer nu terzijde geschoven inmiddels.

Meer geld, meer beurzen

De kennis-werkgroep heeft haar pakket inmiddels rond, zo meldt de FAZ. Opvallende onderdelen – zeker ook voor een ‘grote coalitie’ van tegengestelde partijen als VVD/PvdA bij ons – zijn een verdere expansie en intensiveringen van de investeringsprogramma’s in R&D-programma’s. De zogeheten Energiewende stimuleert nog extra het lange termijn onderzoek naar duurzame, besparende bronnen van elektriciteit-opwekking en productie.

Ook de Bafög, de studiefinanciering, wordt verder uitgebreid. Doorstroming vanuit bildungsferne milieus wordt verder aangemoedigd met beurzen, evenals de kansen voor talenten op excellente, kostbare studietrajecten. Verwacht mag worden dat er tevens een forse uitbreiding van de bèta-tech promotieactiviteiten zal worden ingezet, om het tekort aan ‘Facharbeiter’ en ‘Ingenieure’ structureel tegen te gaan.

Vergaande omslag in onderwijs

Eén plan van de nieuwe coalitie zal al het andere overschaduwen op onderwijsterrein. Dankzij de verpletterende meerderheden van deze Grosse Koalition kan nu een constitutionele ingreep doorgezet worden, die heel het beleid revolutionair zal veranderen.

CDU en SPD willen de grondwettelijke restricties voor het nationale kennisbeleid weg halen Vanwege de duistere historie werd in 1949 vastgelegd, dat onderwijsbeleid volledig bij de ‘Länder’, de deelstaten zou blijven en een federaal minister minimale bevoegdheden zou krijgen. Zulks om een dominant, nationaal en ideologisch beleid voorgoed af te kappen.

De gedetailleerde uitwerking daarvan – onder druk van die in de loop der decennia steeds meer op hun soevereiniteit gestelde deelstaten – leidde tot verlamming en particularisme, dat na de hereniging in 1990 HBO en WO ernstig is gaan benadelen.

Merkel wil nu een ingrijpende ‘Föderalismusreform’ er snel doorjassen, met steun van de machtige premiers van de deelstaten, in het bijzonder SPD-powerlady Hannelore Kraft van NRW en CSU-chef Seehofer van Beieren.  Zij willen door een nieuw toegesneden opzet van de onderwijsbevoegdheden een deal met ‘Berlijn’ die hun eigen kennisbeleid greep biedt op de miljarden die Merkel voor onderwijs en onderzoek beschikbaar wil stellen. Dit wordt mogelijk door het schrappen van het constitutionele ‘Koöperationsverbot’ tussen de deelstaten en de onderwijsminister in Berlijn.

Ineens machtig minister

De nieuwe kennisminister onder Merkel zou daarmee opeens een van de machtigste bewindslieden van de nationale regering worden. Nu nog is onderwijsminister Johanna Wanka een minder belangrijk politica, omdat haar begroting relatief klein is.  De grote invloed van haar voorgangster Anette Schavan was gelegen in de sterke investeringsinitiatieven, die zij via programma’s ‘buiten haar begroting’ in gang wist te zetten en in haar uitzonderlijke band met de Kanzlerin. Die verleende Schavan als meest ervaren CDU-vertrouwelinge een machtige positie in het politieke krachtenveld.

De SPD zou vanwege deze plotselinge expansie van invloed, positie en doorzettingsmacht veel over  hebben voor een claim op de post ‘Bildung und Forschung’, zodat haar minister straks de nieuwe krachtcentrale in het kabinet kan worden.

De postenverdeling in de nieuwe coalitie wordt ook daarom een cruciaal gevecht. De CDU zou minder ministers krijgen dan hiervoor met de kleinere FPD als partner, maar wel zowel Financiën als wellicht Binnenlandse én zelfs Buitenlandse Zaken claimen. Dan is het afstoten van de post op Onderwijs en Onderzoek bijna onvermijdelijk en  een winstpunt voor de nieuwe partner, de SPD.

Kom juist nu!

Alle reden dus voor de Nederlandse kennissector en industrie zich in te spannen voor een excellente performance tijdens de Hannover Messe. Als partnerland 2014 kunnen zij bij de cruciale oosterburen en hun nieuwe voorlieden het gebrek aan kennis en inzicht over ons land als hightech natie versneld helpen wegnemen.

Messe-topman dr. Jochen Klöckner zei al tegen ScienceGuide: “Een volledige hal van de Messe is gewijd aan Research and Development. Daar komen de universiteiten en wat u in Nederland noemt ‘de TKI’s ‘samen en presenteren zich. Uiteraard ook de Fachhochschulen en de bedrijven die met het hoger onderwijs samenwerken. Bovendien bieden we veel ruimte aan promovendi en startups in de kennissector om hun kennisprojecten te presenteren.

De toppers uit de hightech industrie wereldwijd laten we daar rondkijken. Wat speelt er? Wat zijn de nieuwe concepten? Waar zit de nieuwste kennisvernieuwing en wie zijn dat? Met wie kunnen we samen veel meer leren, ontwikkelen, doen? Met wie willen partnerschappen ontwikkelen?

Wat in deze R&D-hal gebeurt willen wij nog veel sterker zien te ‘internationaliseren’ Het is mij nu nog ‘alles viel zu Deutsch’. Laat mij nu direct het Nederlands HO oproepen: ‘Kom!’ Laat uw beste idee, uw beste mensen uitdagen en toetsen. Kom juist nu! Want bij ons kan dit door de besten wereldwijd. Met u als partnerland is 2014 hét jaar voor Nederlandse ‘Fachhochschulen’ en universiteiten om in onze R&D-hal het beste te laten zien wat ze hebben.”