Onbekende buur in beeld

“Laat uw beste idee toetsten. Kom juist nu!” Dr. Jochen Köckler, topman van de Hannover Messe, nodigt de universiteiten en hogescholen in Nederland uit vooral nu, in 2014, hun kennis en kunde te delen met de avant-garde van de hightech industrie, het wetenschappelijk onderzoek en de kennisorganisaties wereldwijd. Juist omdat de Duitse top feitelijk weinig weet van ons land als kennisnatie, telt deze kans meer dan dubbel.

Nauwelijks enig idee

Uit zeer recent onderzoek onder de opinieleiders in Duitsland blijken zeer opvallende gegevens. De omvang van de economische betrekkingen tussen Duitsland en Nederland wordt door de Duitsers feitelijk onderschat. De belangrijkste sector die zij kennen en weten te noemen is de landbouw. Die wordt echter gezien als niet duurzaam en sterk ‘industrieel’.

Een negatief effect op de perceptie van Nederland heeft bovendien de beperkte kwaliteit van de branding vanuit ons land. Nederlandse merken of bedrijven zijn nauwelijks bekend, behalve Philips.

Bij gebrek aan een diepere kennis over de economische structuren in ons land hebben de ondervraagden nauwelijks associaties met innovatie en branches zoals hightech, automatisering, medische technologie, ruimtevaart en andere topindustrie-sectoren, ondanks het feit dat men Nederland in principe wel tot prestaties op deze terreinen in staat acht.

Nederland wordt niet gezien als een land dat opvalt op het gebied van wetenschap. De prestaties op dit terrein worden als goed beschouwd, maar niet als toonaangevend. De ondervraagden hebben eerder associaties met enkele vakkundige lieden dan met uitnemend toponderzoek. De belangrijkste imagokenmerken van het onderzoek in ons land zijn: pragmatisch, open, creatief, gericht op samenwerking en internationaal georiënteerd.

Iets unieks

Maar ons land is ook onopvallend en onvoldoende zichtbaar. Nederland lijkt op het gebied van toonaangevende beurzen (‘Messen’ als die in Hannover en Leipzig), conferenties, octrooien en publicaties weinig aanwezig te zijn. Er zijn enkele Nederlandse universiteiten en kennisinstituten bekend, wanneer men daarmee enig contact heeft. Maar net als bij de bedrijven is er ook hier geen sprake van ‘bakens’ of bekende namen. Een ‘Nederlands MIT, Harvard of Oxford’ schiet niemand te binnen.

Messe-topman Jochen Köckler was in Den Haag om de overeenkomst te tekenen met de regering over de rol van Nederland als partnerland van de Hannover Messe. Naar deze ‘Olympiade van de High Tech industrie en kennis’ komen jaarlijks bijna 250.000 mensen uit heel de wereld. “Na China in 2012, na Rusland in 2013 is Nederland nu onze partner. Dat is een bijzonder moment voor ons, omdat u zich als ons ideale partnerland kunt betonen. Dankzij de bijzondere relaties die wij als buurtlanden kennen, economische en cultureel, is onze gezamenlijke ontwikkeling in de wereld echt iets unieks.”

De beste voorbeelden van samengaan

Waarom die keuze voor Nederland? Na China en Rusland – twee wereldmachten in economie en politiek – zou een ‘emerging power’ van allure als Brazilië of India eerder voor de hand gelegen hebben dan ons kleinere land van diensten en creativiteit.

“En toch hebben we deze keuze heel bewust gemaakt! Als wereldwijde Messe van de hightech industrie kijken we zeker naar de potentie van de BRIC-naties. Rusland en China direct na elkaar, dat was ook een keuze daarom. Maar juist daarom was onze blik vervolgens erop gericht om onze buren en de uitzonderlijke partnerschap met hen, met u in beeld te houden.

De relatie van Duitsland met Nederland laat de wereld zie hoe binnen de EU echt de beste voorbeelden zijn gegroeid, die wereldwijd laten zien van wat nauw samengaan kan betekenen. De uitwisseling van kennis, van vernuft, van culturele inspiratie tussen onze twee buurlanden is uitzonderlijk. En zij is van grote betekenis voor ons allebei.

Bovendien is het na grote naties als China en Rusland niet zomaar een klein land dat nu partner is . Uw oppervlakte mag klein zijn, voor ons als Messe van de hightech is dit partnerland wel een alliantie met een van de grote exportnaties en een van het hoogste niveau. Dat geldt zowel voor de kwaliteit als de kwaliteit van die export prestaties.”

Fundament ligt in R&D

In uw inleiding bij de ondertekening van de samenwerking viel  al direct de term ‘Grundlagenforschung’ als basis van de hightech industrie. Fundamenteel onderzoek is een cruciaal aspect en partnership van de Messe, zei u. Hoe vertaalt u dit?

“Allereerst buitengewoon concreet. Een volledige hal van de Messe is gewijd aan Research and Development. Daar komen de universiteiten en wat u in Nederland noemt ‘de TKI’s ‘samen en presenteren zich. Uiteraard ook de Fachhochschulen en de bedrijven die met het hoger onderwijs samenwerken. Bovendien bieden we veel ruimte aan promovendi en startups in de kennissector om hun kennisprojecten te presenteren.

De toppers uit de hightech industrie wereldwijd laten we daar rondkijken. Wat speelt er? Wat zijn de nieuwe concepten? Waar zit de nieuwste kennisvernieuwing en wie zijn dat? Met wie kunnen we samen veel meer leren, ontwikkelen, doen? Met wie willen partnerschappen ontwikkelen?

Wat in deze R&D-hal gebeurt willen wij nog veel sterker zien te ‘internationaliseren’ Het is mij nu nog ‘alles viel zu Deutsch’. En we willen het ook niet te disciplinair opgezet zien, te beperkt. Deze hele hal draait om de verknoping, de integratie van HO en industrie, ook vanuit het meest fundamentele, pure onderzoek.”

Kom juist nu!

2014 is ons land partnerland. Voor ons HBO, WO en R&D biedt die roep om internationalisering van de Messe, in het bijzonder op dit zwaartepunt, dus veel kansen?

Laat mij nu direct het Nederlands HO oproepen: ‘Kom!’ Laat uw beste idee, uw beste mensen uitdagen en toetsen. Kom juist nu! Want bij ons kan dit door de besten wereldwijd.

Met u als partnerland is 2014 hét jaar voor Nederlandse ‘Fachhochschulen’ en universiteiten om in onze R&D-hal het beste te laten zien wat ze hebben. Wat zij zeker zouden moeten doen: hun partner-instellingen elders in de wereld daarin meenemen. Laat zien wat jullie samen ontwikkelen, wereldwijd, en ook wat onze Duitse instituten natuurlijk.

Wat onze landen ook verbindt, is het besef dat we naar bèta-tech talenten zoeken. De Messe biedt daar ook het podium voor?

Jonge mensen enthousiasmeren voor bèta-techniek, wat is er mooier? En het is zó nodig. Op de Messe doen we als het mogelijke, maar laten we met alle creatieve ideeën vanuit Nederland daar nog veel meer mee doen.

Die jongeren moeten weten dat   hen geen smerige fabriekshallen meer wachten, geen vieze handen vol teer of olie die ze na afloop van hun klus moeten zien schoon te vegen. Dat hele beeld is toch volstrekt uit de tijd?

Meer apotheek dan steiger

Op de Messe zien ze concreet de nieuwe bèta-technische omgevingen, bedrijven en kansen voor hen. Ik zeg weleens een beetje jolig, dat de bèta van nu meer in een soort schone apotheek komt te werken dan op de steigers zoals bij fabrieken van vroeger.

Juist voor de jongeren van nu is het thema van de Messe 2014 en Nederland als partnerland zo relevant. Het gaat om ‘de geïntegreerde fabriek’, waarin het web, slimmere productie, duurzame oplossingen, data-toepassingen en creatieve oplossingen samen komen.

Nederland en Duitsland zijn hier in samen actief en worden er ook samen in uitgedaagd op de wereldmarkten van kennis en industrie. We hebben beide een unieke combinatie: we zijn exportnaties in de wereldtop die beide een sterke interne positie kennen, als landen met een ‘Standort‘ en een sterke omgeving van economie en industrie.