Europa heeft een woeste oceaan
Europa draait rond de grootste planeet van ons zonnestelsel en is zelf bijna even groot als onze eigen Maan. Een enorme korst van ijs bedekt het hemellichaam en astronomen ontdekten dat beneden die kilometers bevroen water een soort ondergrondse oceaan zit opgeborgen. Dit maakt Europa uitzonderlijk interessant, omdat de Jupiter-maan – net als onze Aarde – dus over heel veel water beschikt. En water is voor het ontstaan van leven cruciaal.
Warm en koud stromend water
Het ijs is op de maan opvallend vervormd. Er zijn grote delen van het oppervlakte die vol zitten met enorme brokstukken die uit het ijs gedrukt lijken te zijn en vol met diepe voren en verhogingen. Wetenschappers breken zich al lange tijd het hoofd wat hiervan de oorzaak is. Dat het te maken zou moeten hebben met de ondergrondse stromingen in de oceaan onder het ijs en daarmee met de gevolgen van warme en koude waterpartijen, was voor velen van hen wel een uitgemaakte zaak.
Aan de University of Texas is men computermodellen gaan maken van Europa, haar ijskorst en de beweeglijke oceaan daaronder. Hoe zouden de zeestromen in zo’n watervlakte onder dat oppervlakte zich eigenlijk gaan voltrekken? Wat krijg je dan te zien?
Nu blijkt, dat er een veel complexer, driedimensionaal patroon van stromingen en verplaatsingen van warme en koude watergebieden aan de hand zou moeten zijn, dan gedacht. Vooral rond de evenaar zouden dan heftige bewegingen ontstaan en dat komt duidelijk overeen met de verspreiding van de sterke vervormingen in het ijsoppervlak van de maan.
Een hete ketel op het vuur
Hoe kan dat? “One way to think about this is to consider the classic example of a boiling pot of water,” zegt onderzoeker Krista Soderlund. “If the pot is much larger than the burner, water will convect more vigorously at the center than near the edges.”
Als de oceaan veel turbulenter is dan tot nu toe steeds was aangenomen, heeft dat aanzienlijke gevolgen voor het verdere onderzoek naar Europa en mogelijk leven op dit hemellichaam. “The currents would enhance the transport of nutrients from the seafloor to the ice shell, especially at low latitudes.”
Ook op Aarde komt het patroon namelijk voor, dat rond de evenaar warme stoffen stijgen in de zee en na een fase van afkoeling weer wegzinken op hogere breedtegraden. Een sonde van de ESA die onder meer naar deze maan onderweg is, zou hier veel meer inzicht in kunnen gaan bieden. Ook de NASA bekijkt of zij het plan van een ‘Europa Clipper’ zou kunnen uitvoeren, die onze kennis verder zou kunnen vergroten.
