Nu leenstelsel nog
In Den Haag zeggen velen zo vlak voor het eind van de politieke debatten en pogingen tot akkoorden van dit jaar ‘petje af’ tegen het kabinet. Waar de ministersploeg sinds de start eind vorig jaar moest ervaren, dat men veel te luchthartig had gedacht over zijn politieke en parlementaire armslag voor de noodzakelijke hervormingen, lijken Rutte en de zijnen nu de lijn te pakken te hebben gekregen.
Niet vrijblijvend
Ook Jet Bussemaker heeft een jaar lang moeten soebatten en worstelen met het leenstelsel. In januari legde zij haar voorzet op tafel en ging er toen van uit, dat alle betrokkenen hun knopen zouden tellen en zo een duidelijke meerderheid zou komen. Tegen ScienceGuide onderstreepte de minister, dat die integrale opzet geen vrijblijvende kon zijn.
De drie kernpunten daarin – leenstelsel, kwaliteitsversterking, investeringen – waren niet bedoeld als à la carte beleid, maar een samenhangend geheel. “Het is dus niet zo, dat je voor het één en dan tegen het ander kunt zijn en vervolgens bij het derde punt nog weer andere eisen zou kunnen stellen.”
Dit verhinderde niet, dat Bussemaker vervolgens toch op allerlei onderdelen moest gaan schipperen. Opschuif, uitstel en opknippen van voorstellen en onderdelen daarvan zouden ervoor moeten zorgen, dat haar hervorming toch voldoende steun in met name de Eerste Kamer zou verwerven. Net als de rest van het kabinet moest zij ervaren, dat elke beweging of mogelijke concessie de vraag om en de kansen voor een nieuwe concessie of opschuivende beweging van haar kant alleen maar deed toenemen in de ogen van haar opponenten.
Geen nacht van Adri en dus….
Dat verklaart waarom de minister nu tot een stevige reset heeft besloten. Net als anderen in het kabinet wil zij de komende maanden tot een veel gerichtere oplossing komen met een beperkt aantal politieke partners. In feite komt er een geheel nieuwe opzet van het leenstelsel aan, die veel minder vast zal zitten aan de afspraken in het regeerakkkoord VVD-PvdA. Gelet op de verkiezingen in komend voorjaar zal de coalitie hier nu niet te lang meer mee willen wachten. Het is beter alle akkoorden die nu haalbaar blijken rond te krijgen, zoals dezer dagen al is gedaan.
De meest betrokken partijen in de oppositie zullen daarom nu hun egen conclusies en opstellingen moeten bepalen. Wat willen zij en kunnen zij hier nog uit halen? En hebben zij voldoende argumenten om het kabinet bij deze hervorming opnieuw een succes te gunnen? De ‘nacht van Adri’ die niet kwam, maakt dat ook voor het leenstelsel nu de laatste ronde in is gegaan.
