Langstudeerboete succesvol
Het is een bittere triomf voor het CDA. Het voorstel om ouderejaars studenten hoge collegegelden te laten betalen als prikkel tot een nominale studieduur kwam in 2010 ondanks de verpletterende nederlaag van Balkenende in het regeerakkoord.
Minister Jan Kees de Jager van Financiën onthulde op ScienceGuide hoe. “Van mij had die boete niet gehoeven,” maar de onderwijsspecialisten van VVD en CDA wilden binnen de HO-uitgaven wat schuifruimte voor investeringen vrij maken.
De val van ‘de gehate boete’
De uitwerking van het voorstel door Halbe Zijlstra was zo krakkemikkig, dat de Raad van State hem dwong de helft ervan in te slikken en te vervangen door een kaasschaaf van €300 miljoen over alle hogescholen en universiteiten. De SGP dwong hen vervolgens de inwerkingtreding van de boete een jaar uit te stellen vanwege rechtszekerheidsbeginselen.
Intussen was zijn eigen partij steeds meer gaan twijfelen. Anne-Wil Lucas liet op ScienceGuide blijken dat de VVD de boete in haar verkiezingsprogramma van 2012 zou schrappen. Lijsttrekker Mark Rutte volgde deze lijn en liet ‘de gehate boete’ in zijn woorden vallen die zijn kabinet zo vurig verdedigd had.
Toen ook het CDA geen zin meer had te trekken aan dit dode paard, waren de rapen gaar. Halbe Zijlstra blokkeerde elke poging de boete op de valreep te laten schieten en beweerde dat het kabinet daardoor een gat van wel €400 miljoen zou krijgen.
Goede cijfers voor studiesucces
Inmiddels is de langstudeerboete nimmer doorgevoerd en dreigen nu alle studenten zo’n €15.000 schulden te moeten maken in plaats van een collegegeldverhoging voor de tragere studenten onder hen. En nu blijkt de boete zelfs als mogelijk perspectief zeer effectief te zijn geweest. Zelden is het rendement van HBO en WO zo snel zo fors gestegen.
De VSNU rekent voor dat 16 procent meer masterdiploma’s zijn uitgereikt in 2012 en zelfs 17 procent meer getuigschriften voor de bachelorgraad. Ook het HBO verheugt zich in een flink gegroeid afstudeerrendement. Het aantal diploma’s dat in 2011-2012 is uitgereikt is met 4,9 procent gestegen/
Ook gunstig voor rendement en studiesucces is het feit dat het aantal buitenlandse studenten groeit. Aan kop nog steeds de Duitsers en Chinezen en hun ijver en kwaliteit zorgen er voor dat zij goede resultaten behalen en hun collega-studenten inspireren tot meer inzet.
Wat gaat het leenstelsel brengen?
Met de geconstateerde toename van het succesvol afstuderen van ruim boven de tien procent kan vastgesteld worden dat zelden een overheidsmaatregel zo’n gunstig effect heeft vertoond op het studiesucces en de doelmatigheid van publieke investeringen.
Een bewindsman die met een retributie er in zou slagen het aantal opgeloste misdaden in een jaar met ruim tien procent te doen stijgen of de NS ruimt tien procent beter zou doen presteren, die zou de held van Den Haag zijn en bewierookt worden in de populaire dagbladen en televisierubrieken.
‘De gehate boete’ is eigenlijk nog unieker dan dit: deze werkte al positief zonder ooit de facto doorgevoerd te zijn. Interessant wordt het dan ook te zien of het studiesucces en –rendement van HBO en WO in 2013 fors zullen dalen.
