Nederland laat kenniskansen liggen

Nieuws | de redactie
21 oktober 2013 | De AWT vindt dat het topsectorenbeleid de potentie van maatschappelijke uitdagingen in Nederland beter nog beter kan benutten. “Daadkracht en coördinatie laten in de praktijk nog te wensen over. Daarmee worden kansen gemist,” zo schrijft de adviesraad aan het kabinet.

De AWT heeft in opdracht van het kabinet onderzoek gedaan naar hoe Nederland optimaal kan bijdragen aan maatschappelijke uitdagingen via:  Het topsectorenbeleid, het profileringsbeleid en het Europese innovatieprogramma Horizon 2020, dan wel een combinatie van deze programma’s.

Volgens de AWT vragen daarom “Maatschappelijke uitdagingen  in onze tijd om een overheid die met kennis van zaken weet te inspireren en te motiveren, die rolvast is en consistent beleid voert.” Echter kan daar wel wat verbeterd worden zo blijkt uit dit advies.

Simultaan bevorderen

Het kabinet wil met dit advies er voor gaan zorgen dat Nederland zo goed mogelijk aansluit op Horizon 2020, In dit Europese innovatieprogramma staan maatschappelijke uitdagingen centraal, met duurzaamheid als overkoepelende doelstelling.  Nederland richt zich daarentegen specifiek op de economische belangrijke capaciteit, terwijl Europa bepaalde vraaggestuurde collectieve problemen aanpakt.

De vraag is daarom hoe ervoor gezorgd kan worden dat deze twee benaderingen goed op elkaar aansluiten en evenwichtige economische groei genereren. Het gaat het kabinet erom om simultaan het concurrentievermogen te bevorderen en recht te doen aan maatschappelijke behoeften en duurzaamheid.

De AWT heeft aan de hand van deze adviesaanvraag een aantal aanbevelingen gedaan die rusten op drie pijlers: leiderschap, governance en marktontwikkeling.  De AWT is er van overtuigd dat de drie pijlers gezamenlijk een stevige basis vormen waarop een nieuwe dynamiek in Nederland kan ontstaan. Deze dynamiek zal helpen om economische en maatschappelijke waarde te creëren op basis van maatschappelijke uitdagingen. In dat kader formuleert de AWT de volgende aanbevelingen.

  1. “Toon meer leiderschap. Bouw voort op het topsectoren- en profileringsbeleid, en zorg daarbinnen inzake de maatschappelijke uitdagingen voor inspirerend en effectief leiderschap. Inspireer en moedig bedrijven en kennisinstellingen aan tot Dutch solutions voor global challenges. Sluit waar mogelijk aan bij industrieel leiderschap. 
  1. Zorg voor meer focus. Kies samen met het relevante veld van bedrijven, kennisinstellingen en universiteiten voor een beperkt aantal thema’s of icoonprojecten: punten aan de horizon. Neem hiervoor deelthema’s binnen de Grand Challenges van Horizon 2020. Selecteer die deelterreinen waarop Nederland kan uitblinken en leg keuzes en financiering – tot 2020 – vast. 
  1. Bevorder marktcreatie. Help markten ontstaan voor producten en diensten die bijdragen aan de aanpak van maatschappelijke uitdagingen. Faciliteer markten voor duurzaam geproduceerde producten via regelgeving, de aanpak van marktverstoringen en innovatiegericht overheidsaankoopbeleid.” 
  1. Trek nadrukkelijk samen op. Neem de regie, investeer in onderling vertrouwen tussen departementen en treed gezamenlijk naar buiten: ‘je gaat er samen over’. 

Overheid moet rol verstevigen

In het algemeen adviseert de AWT aan de minister van OCW aan om meer op profilering te sturen bij de kennisinstellingen. De AWT wil daarom: “Meer profilering op maatschappelijke uitdagingen. Moedig universiteiten, hogescholen en kennisinstellingen aan om zich in het kader van hun profilering nog meer te richten op de, door Nederland te selecteren, zwaartepunten binnen de Grand Challenges. Stem de toewijzing van overheidsmiddelen hierop verder af. Doe dit in dialoog met besturen van universiteiten en kennisinstellingen, NWO en de vakdepartementen.”

Ook op het gebied van de topsectoren dient de overheid een sterkere rol te nemen volgens de AWT. “De AWT meent dat de overheid in het kader van het topsectorenbeleid zijn regierol ten aanzien van maatschappelijke uitdagingen sterker kan waarmaken. Binnen het topsectorenbeleid is het bedrijfsleven leidend en is de overheid faciliterend.

Dit neemt niet weg dat de overheid waar het om maatschappelijke uitdagingen gaat een eigen verantwoordelijkheid en een eigen (regie)rol heeft. Om creatie van nieuwe markten uit maatschappelijke uitdagingen een betere kans te geven dient deze rol binnen het kader van het topsectorenbeleid sterker uit de verf komen.”

Daarnaast moet er meer aandacht zijn voor het Europese innovatieprogramma Horizon 2020. “Een meer gezamenlijk optreden in Brussel. Zorg voor een optimale aansluiting op Horizon 2020 vanuit Nederland door de vakministeries en betrek het veld intensiever daarbij.”

Het volledige advies van de AWT leest u hier


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK