Op de golven naar 2014
Timo Kos en Remco van der Dussen deden in opdracht van SURF een verkennende studie naar de meest recente ontwikkelingen in open onderwijs. Zij formuleren daar in een aantal scenario’s voor de toekomst van het hoger onderwijs en bieden handvatten aan onderwijsinstellingen om zo goed mogelijk daarop in te springen en in te leren spelen op de veranderingen.
“Hoger onderwijsinstellingen dienen een eigen visie en strategie op open en online onderwijs te ontwikkelen of de bestaande te herijken in het licht van recente ontwikkelingen,” stelt het rapport dat daarbij direct aanmerkt dat instellingen zich nadrukkelijk af moeten vragen welke rol de instelling in het hoger onderwijs landschap wil spelen.
Ruimte, ook in het stelsel
“Bepaal op instellingsniveau de strategie die nodig is om deze positie te bereiken. Dit kan een ambitieuze, en daardoor risicovolle, voorlopersstrategie zijn om de internationale concurrentiekracht van de instelling te behouden of versterken. Het kan ook een bewuste volgersstrategie zijn waarmee onnodige investeringen in nog niet bewezen technologieën of onderwijsconcepten vermeden kunnen worden.”
Om in de instellingen mogelijkheden te scheppen zelf te bepalen welke nieuwe innovaties en ontwikkelingen van meerwaarde kunnen zijn, is het van belang dat er juridisch en financieel de ruimte is om te experimenteren. “Creëer innovatieruimte, zowel binnen instellingen als op stelselniveau, om ervaring en kennis op te doen met de (on)mogelijkheden die de nieuwe ontwikkelingen voor blended learning met zich mee brengen.”
Het is bovendien geen goedkope hobby, om een toonaangevende rol te willen gaan spelen bij de ontwikkeling van open en online onderwijs, waarschuwt het rapport. Daarom wordt nadrukkelijk aangeraden om, zeker voor partijen die ervoor kiezen bij de voorlopers te horen, cofinanciering te zoeken bij het bedrijfsleven en de overheid.
Samen durven aanpakken
Wie meer zullen en willen horen bij de volgers doen er volgens Kos en Van der Dussen goed aan zich op nationaal niveau gezamenlijk te organiseren. Zo kunnen zij genoeg innovatieruimte creëren voor blendend learning op de eigen campus. “In het kader daarvan is het een optie om te verkennen of het mogelijk is om als HO sector collectief, bijvoorbeeld in SURF verband, aan te sluiten bij een van de MOOC-platforms en, in navolging van bijvoorbeeld Frankrijk en China, een nationaal Nederlandstalig open online onderwijsplatform te creëren. “
John Hennessy zei het vanuit Stanford in 2012 zo: “There is a tsunami coming. I can’t tell you exactly how it’s going to break, but my goal is to try to surf it, not to just stand there.” Timo Kos en Remco van der Dussen stellen in hun rapport eveneens dat meesurfen het minste is dat hoger onderwijsinstellingen moeten doen. Dan kunnen ze voldoende voorbereid zijn op de veranderingen die MOOCs en Open Course Ware met zich mee zullen brengen.
Is er nu sprake van een ontwrichting van het hoger onderwijs landschap ‘as we know it’ – zoals in Amerika rond MOOCs vaak is voorspeld – of is er meer sprake is van een evolutie waarin vormen van lesgeven zich weten aan te passen op basis van de nieuwe digitale mogelijkheden? Het is hoe dan ook de taak voor het Nederlands hoger onderwijs om deze ontwikkeling zo goed mogelijk te kunnen opvangen. De nieuwe studie van Timo Kos en Remco van der Dussen verkent daarvoor het veld en tekent de eerste kaarten voor de route van 2014 en de jaren daarna.
Het volledige rapport van Timo Kos en Remco van der Dussen leest u hier.
