Agenda 2014
Deze zomer komt de sonde Rosetta aan bij de komeet Churyumov-Gerasimenko. Terwijl die grote ijsbal uit de Oort-wolk rond ons zonnestelsel naar de zon schiet, gaat het astronomisch vernuft van Europa daar letterlijk achteraan jagen. Dat is zeer nuttig, want we weten nog zo weinig van deze medereizigers in ons universum en dat ondanks de fascinatie en apocalyptische vrees voor hun verschijning aan de sterrenhemel sinds vroegste tijden.
In november doet ESA dan het onmogelijk geachte: Rosetta laat een module landen op de harde ijs en stof kern van Churyumov. Na de unieke prestatie van de landing van ‘Huygens’ op Titan is dit het nieuwste bewijs van wat Europese verbeeldingskracht, technologische innovatie en samenwerking van talent vermag.
Landt Bussemaker ook?
Het is terecht dat wij daaraan juist in 2014 aan herinnerd worden. 100 jaar na de grote slachting van ‘the Great War’, 90 jaar na de dood van de profetische Franz Kafka, 75 jaar na Hitlers overval op Polen die de Tweede Wereldoorlog begon en 25 jaar na de val van de Berlijnse Muur, die de samenwerking in vrede en vernuft mogelijk maakte. Ent ook in het jaar dat Europa haar nieuwe parlement kan kiezen en na Herman van Rompuy haar tweede president zal krijgen. Dat ons continent zo ver kon komen, is bijna even ongekend als die landing van Rosetta op een komeet.
Gaat Jet Bussemaker even goed voorbereid, doordacht en vernuftig landen in het nieuwe jaar? Haar Lerarenagenda wordt nu doorgevoerd en met het Techniekpact kreeg haar beleid in MBO en HBO extra mogelijkheden. De Centers of Expertise bij de hogescholen zullen in 2014 daarom echt van start kunnen gaan.
Partner van techniektop
Gaan de partners in dat Techniekpact – bedrijven, WO, HBO, MBO en overheden – zich ook bewijzen door Nederland als hightech-natie op de kaart te zetten in Hannover? Zo’n kans als partnerland van de ‘Tech-Olympiade’ krijgen we maar één keer, of zoals de Duitse techniektop tegen ScienceGuide zei: “Een volledige hal van de Messe is gewijd aan Research and Development. Daar komen de universiteiten en wat u in Nederland noemt ‘de TKI’s ‘samen en presenteren zich. Uiteraard ook de Fachhochschulen en de bedrijven die met het hoger onderwijs samenwerken. Bovendien bieden we veel ruimte aan promovendi en startups in de kennissector om hun kennisprojecten te presenteren.”
“De toppers uit de hightech industrie wereldwijd laten we daar rondkijken. Wat speelt er? Wat zijn de nieuwe concepten? Waar zit de nieuwste kennisvernieuwing en wie zijn dat? Met wie kunnen we samen veel meer leren, ontwikkelen, doen? Met wie willen partnerschappen ontwikkelen?”
“Wat in deze R&D-hal gebeurt willen wij nog veel sterker zien te ‘internationaliseren’ Het is mij nu nog ‘alles viel zu Deutsch’. En we willen het ook niet te disciplinair opgezet zien, te beperkt. Deze hele hal draait om de verknoping, de integratie van HO en industrie, ook vanuit het meest fundamentele, pure onderzoek.”
5 jaar na Veerman
2014 is ook vijf jaar na ‘Veerman’. Deze bestelcommissie kwam in 2009 tot stand en – toevallig? – komt de Review Commissie Van Vught nu met haar eerste analyse van de prestaties die de delen van het HO-bestel: Wat maken HBO en WO waar van hun fundamentele opdrachten? Het debat daarover zal ongetwijfeld niet snel verstommen.
Minister Bussemaker komt bovendien dezer dagen met haar verkennende visie op Open Education en ‘MOOCs’. Ook president Obama krijgt net een indringend advies om in te zetten op de kansen bij dit thema. Een reden te meer om bestel, prestaties, ambities en flexibiliteit van HBO en WO met een eigentijdsere blik te gaan bezien. Over 20 jaar konden van haar beleid wel eens zo’n durf tot verkenning en de aanzet tot herijking van het leraarschap en de lerarenopleidingen als het meest blijvende effect gezien worden.
En het leenstelsel dan? Dat ligt aan het infuus. De animo ervoor daalt snel en de prijs die VVD en PvdA zouden moeten betalen aan GroenLinks voor steun roept veel vragen op. Econoom prof. Eijffinger wijst nu op ScienceGuide op de verregaande consequenties van alternatieve, veel geprezen gedachten van zijn vakgenoot prof. Jacobs. De scherp nivellerende effecten daarvan acht hij na de zorgpremie-afgang voor de grootste regeringspartij een wel zeer hachelijk avontuur. Of Zijlstra en Rutte hun moduul op zo’n komeet durven te laten landen?
