Dreiging voor ijsplaten Zuidpool

In een onderzoek dat deze week werd gepubliceerd in het Journal of Glaciology laten polair meteoroloog Kuipers Munneke en zijn collega’s zien dat het verdwijnen van de sneeuwlaag mogelijk een belangrijke voorspellers is voor het uiteenvallen van ijskappen. Berekeningen tonen tevens aan dat ook de komende tweehonderd jaar

Spectaculaire gebeurtenis

In 1995 en 2002 vielen twee drijvende ijsplaten in het noorden van het Antarctisch Schiereiland in enkele weken tijd uiteen. “Een spectaculaire gebeurtenis, zeker als je je realiseert dat dit soort ijsplaten het oppervlakte van een provincie heeft, honderden meters dik is en meestal al minstens tienduizend jaar bestaat”, zegt eerste auteur dr. Peter Kuipers Munneke van de Universiteit Utrecht.

Zolang de sneeuwlaag dik en koud genoeg is, bevriest het smeltwater weer in de sneeuw. Maar door de opwarming van de atmosfeer neemt de hoeveelheid smeltwater toe en worden de sneeuwlagen dunner. Daardoor kan het smeltwater niet meer bevriezen en ontstaan op de ijsplaten grote meren. Vanuit de meren dringt het smeltwater via spleten steeds dieper door in de ijsplaat. Uiteindelijk ontstaan zulke grote en diepe scheuren dat de hele plaat uiteenvalt.

Na het verdwijnen van de ijsplaat ondervinden de achterliggende gletsjers geen weerstand meer. Hierdoor stromen die sneller de zee in en stijgt de zeespiegel. “Als we op de huidige voet doorgaan met het verbranden van fossiele brandstoffen, dan worden in de komende tweehonderd jaar bijna alle ijsplaten in het Antarctische Schiereiland in hun voortbestaan bedreigd,” voorspelt Kuipers Munneke dan ook.

Twee scenario’s

Kuipers Munneke, eerste auteur van het onderzoek,  laat zien dat er twee scenario’s zijn voor hoe het proces zich in de komende tweehonderd jaar gaat ontwikkelen. “Als we op de huidige voet doorgaan met het verbranden van fossiele brandstoffen, dan worden in de komende tweehonderd jaar bijna alle ijsplaten in het Antarctische Schiereiland in hun voortbestaan bedreigd. Alleen de twee grootste lijken veilig. Daarnaast loopt zelfs een aantal ijsplaten in het koudere Oost-Antarctica het risico uiteen te vallen.”

“Lukt het ons om de opwarming wereldwijd te beperken tot 2 °C, de doelstelling van de Europese Unie, dan zou dat de helft van de bedreigde ijsplaten kunnen redden”, aldus Kuipers Munneke.