Gent, Leuven en Lodewijk
De universiteiten in Vlaanderen openen hun collegejaar met veel panache en een aankleding die Anthony van Dyck en Peter Paul Rubens zou bevallen. Ze doen dat ook met een onderlinge rivaliteit die laat zien dat ‘polderen’ en ‘doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg’ niet in de genen zit in de cultuur van Bart de Wever, Abou Jajah en andere Vlaamse polariseerders. Aanstaande september lijken de rapen echt gaar.
Het is verkiezingsjaar in België en Vlaanderen en dat is ook in het hoger onderwijs te merken. De rectores willen maximale aandacht voor hun prioriteiten en boodschappen om op het politieke discours hun stempel te drukken. En dat doen ze dan niet polderachtig, gezamenlijk somberend waarschuwend à la Domineesland. Nee, elke rector bedacht zijn eigen moment, de anderen de loef af stekend liefst.
Twee weken naar voren
Anne de Paepe, rector van de UGent, heeft daarom bedacht dat zij haar Academisch Jaar plotseling twee weken eerder openen. Blijkens de notulen van haar bestuur die in ‘de Morgen’ uitlekten, had zij “de wens om eens als eerste onder de Vlaamse universiteiten het academisch jaar te openen.” Zo kan Gent haar positie als sterk groeiende HO-instelling nog eens markeren en de grote Roomse zuster in Leuven voor zijn.
De KU Leuven was altijd de eerste, waarna in de weken van September de kleinere, minder fameuze universiteiten volgden, met de UGent – in 2013 – als laatste op 1 oktober. Maar in een verkiezingsjaar en met het media-icoon en christendemocratisch kanon Rik Torfs als nieuwe Leuvense rector is de kans klein dat zijn collega’s na een openingssalvo uit zijn koker nog in beeld komen bij de academische jaaropening.
Torfs reageert in de Vlaamse media op de Gentse manoeuvre met een serene knipoog. Hij gaat alleen maar voor de inhoud. “Wij stemmen het academisch jaar niet af op externe factoren, maar volgens de eigen logica.” Om dan nota bene Lodewijk Napoleon te citeren: “Wij doen wel en zien niet om.” ‘D’ou elle ainsi nid homme’, zoals de broer van de keizer in fonetisch Nederlands placht te zeggen als ‘konijn van Olland.’
Eerste maandag
De Vlaamse flexibiliteit bij de datumplanning staat in schril contrast met de Hollandse, schematische aanpak. Bij ons ligt alles vast. Alle klassieke universiteiten openen op de eerste maandag van september hun collegejaar, een dag die even onmiskenbaar is als de derde dinsdag van diezelfde maand.
De Nederlanders achten zich zichzelf met hun ‘dikke nek’ niettemin soepel, vlot, beweeglijk en adaptief naar de buitenwereld en zien de Vlamingen als introvert, traag, bourgondisch en behept met minderwaardigheidscomplexen. Ten onrechte blijkt hier maar weer eens.
Zouden de WO-instellingen in ons land geen voorbeeld kunnen nemen aan Vlaanderen? Ze vieren hun Dies immers toch ook niet allemaal op dezelfde dag? En is het HBO op dit punt niet nu al veel flexibeler, Vlaamser als het ware dan het Nederlandse WO?
Wat de HBO-raad en nu de Vereniging Hogescholen ook probeerde af te stemmen, het is in die branche nimmer gelukt allen dezelfde openingsdatum te laten kiezen voor een gezamenlijk publicitair offensief moment. Die eigenzinnigheid van de hogescholen is dan weer geheel in de geest van rector Rik Torfs: “Wij blijven trouw aan onze traditie en houden ons gewoon aan ons schema” D’ou elle ainsi nid homme!
