Wie volgt Doekle Terpstra op?

Inholland maakt geen haast. Ook de komst van een nieuwe collegevoorzitter moet stabiliteit, bezonnenheid en rust uitstralen. De vorige wisselingen aan de top waren immers heftig genoeg. Het aantreden van Geert Dales en het vertrek van Jos Elbers gingen al achter de schermen met de nodige spanningen gepaard. De val van Dales en de komst van Terpstra waren zelfs nieuws in alle media. Een rimpelloze overgang is daarom nu ook symbolisch een signaal.

Bovenmeester gezocht

Doekle Terpstra had zelf in september vorig jaar al aangeduid, dat een afrondend akkoord van de NVAO en de minister met het kwalitatief herstel van vooral de MEM-opleiding het moment zou inluiden van zijn terugtreden. Dan zou Inholland de veerkracht hervonden hebben om een nieuwe fase in te gaan. Dan zou ook een nieuw type leiding – voorbij het crisismanagement – de ruimte kunnen krijgen.

Zelf gaf hij bij de aankondiging van zijn vertrek een scherpe karakteristiek van zo’n nieuwe aanvoerder: “een bovenmeester”. De hogeschool gaat dus iemand zoeken waarin primair een onderwijsinhoudelijk leiderschap en gezag belichaamd zal zijn. De bestuurlijke en financiële ‘reddingsacties’ die de voorbije jaren domineerden, zullen minder het centrale kenmerk van die nieuwe leiding zijn. De ingeslagen weg van sanering van het portfolio en de financiën zal men niet verlaten, maar nog meer rondes van reducties lijken niet meer aan de orde.

De instroom bij Inholland laat dat zien. De enorme terugval is in bijna alle sectoren van de hogeschool niet alleen gestuit, maar er is sprake van een opvallend herstel daarin. Terpstra wilde zelfs waken voor een al te vlot herstel van de instroom, om groeikosten en nieuwe spanningen binnen de onderwijsorganisatie te voorkomen. Alleen de grote economieopleidingen zitten nog ver onder de vroegere aantallen, maar juist hier heeft men dan ook opleidingen afgestoten.

Met een nieuwe ‘brede bachelor’ opzet van Business Studies wordt dit aanbod bovendien herijkt en herschikt. Deze vormgeving ontstaat uit een samenvoeging van de bestaande Inholland-opleidingen Bedrijfskunde MER, Human Resource Management, Commerciële Economie, Small Business & Retail Management, Logistiek & Economie en Financial Services Management. Vanaf jaar drie kiest de student bewust voor een van de afstudeerrichtingen: Marketing, Ondernemen, Management & Beleid, HRM, Banking & Insurance of Logistiek.

Geen managerstype

Welke bovenmeester zal Inholland vinden? Een voorzitter met dat profiel sluit allereerst een reeks genoemde, mogelijke namen uit. Collegevoorzitters met een sterk ‘managerial’ inslag zullen bij de nieuwe fase van Inholland niet passen.

Daarmee lijkt de komst van René Smit minder waarschijnlijk. De oud-VU-voorzitter zou bij de hogeschool die op verschillende grote terreinen zijn HBO-partner was geworden goede aansluiting hebben kunnen vinden. Zijn sterk bestuurlijk profiel, met een accent op schaalvergroting en financiële reorganisatie, past echter veel minder bij de nieuwe fase die Terpstra duidde.

Dat geldt in zekere zin ook voor Marcel Wintels. Zijn ervaring in het HBO – en in complexe hogescholen met verschillende vestigingen als Fontys – sluit sterk aan bij Inholland. Zijn MBO-crisismanagement ervaring indirect ook. Maar om de fase na zo’n crisisperiode nieuwe vitaliteit te geven, zou dat juist een bezwaar kunnen zijn.

Mensen die wel een goede ‘match’ zouden kunnen bieden zijn inmiddels recent elders aan de slag gegaan. Leonard Geluk stapte over naar De Haagse Hogeschool en bij de Hogeschool Rotterdam vertrok Gerard van Drielen naar een grote scholenkoepel in het VO. Wilma de Koning verruilde Fontys voor de Radboud Universiteit.

Binnen de Inholland-top heeft men wel een HBO-collega op het oog, die men zeer inspirerend vindt en “een geweldige vrouw” noemt. Bovendien heeft zij ervaring opgedaan in het besturen van een andere, ook niet eenvoudige hogeschool in de grootstedelijke Randstad. Die getipte opvolger is Jet de Ranitz van de AHK.

Politici met onderwijsprofiel

Waar Inholland vast ook zal rondkijken is bij krachtige politici met een stevig onderwijsprofiel. Met iemand van die aard kan men zowel ‘een bovenmeester’ als een bewaker van het herstel van de reputatie in huis halen. Zo’n voorzitter is dan tevens kandidaat voor het bestuur van de Vereniging Hogescholen en de grote veranderingsprocessen binnen de hogeschool en die vereniging zelf maken zoiets van belang voor Inholland in de komende jaren.

Bij dit type voorzitter zou Mariëtte Hamer passen. Nu zij geen Commissaris des Konings in Zuid Holland werd – ondanks hardnekkige geruchten in het Haagse –  zou zij bij Inholland een ‘match’ kunnen vinden. Als oud-directielid van OCW voor HBO-beleid en vele jaren op de HBO-portefeuille in de Tweede Kamer is zij gepokt en gemazeld in dit onderwijsdomein.

Vergelijkbaar sterk qua Haagse achtergrond , zij het minder politiek, zou Annette Roeters zijn. Door haar ervaring bij Windesheim kent de Inspecteur Generaal de perikelen van het HBO bijzonder goed. Vanuit haar huidige rol zou zij de bewaking van het herstel van de kwaliteit en reputatie van Inholland krachtig symboliseren als nieuwe collegevoorzitter.

Zoeken in eigen kring

Terpstra’s opvolger en Inhollands bovenmeester zou ook op een andere manier nog extra kunnen onderstrepen, dat de organisatie weer stabiliteit en perspectief heeft gevonden. De Raad van Toezicht zou kunnen afzien van het zoeken van een ‘grote naam’ extern. Ook dat zou na de heftige wisselingen naar Dales en Terpstra zelf een helder signaal zijn: de hogeschool zit weer goed in haar vel.

Het huidige CvB van drie mannen zou zelfs ingekrompen kunnen worden tot twee. Dat past bij de reductie van de overhead en bestuurlijke lagen die door Terpstra en zijn collega’s is doorgevoerd. De Raad van Toezicht kon weleens vanwege de uitstraling van stabiliteit en rust nu zonder veel gedoe een van de twee overblijvende collegeleden, Marcel Nollen en Huug de Deugd, aanzoeken Terpstra op te volgen. De Deugd werd onlangs al de voorzitter van de G5, het verband van de grote HBO-instellingen in de Randstad.

En Doekle Terpstra zelf? Hij werd niet de nieuwe collegevoorzitter van de VU, de man die met de nieuwe VUmc chef Wouter Bos de herstart aldaar moest vormgeven. Maar misschien had intussen een van zijn opvolgers in een eerdere functie hem een idee gegeven.

CNV-voorzitter Jaap Smit vertrok onlangs zeer onverwacht en werd de Commissaris des Konings in Zuid Holland. In Friesland loopt in mei de termijn af van CdK John Jorritsma. Zouden ze daar niet een frisse, verbindende, enthousiaste Fries pur sang zoeken, liefst een met twee Elfstedenkruisjes op zijn revers? Helaas, in een vertrouwelijk overleg vlak voor de kerst blijkt de provincie de zittingstermijn van de huidige Commissaris verlengd te hebben.