Laagdrempelige zorg
Een eerder onderzoek naar sociale wijkteams in 2013 had eenzelfde conclusie, wijkteams helpen gezinnen met problemen beter, en die hulp is zo’n 25 procent goedkoper dan in het oude systeem. Het uitgangspunt van de wijkteams is: één gezin, één plan en één hulpverlener die coördineert. Zo wordt de zorg laagdrempeliger en is er minder sprake van bureaucratie. Andere gemeenten buiten Utrecht overwegen deze aanpak over te nemen.
Zorg dichter bij de burger
De sociale wijkteams bestaan uit professionals vanuit onder meer de verslavingszorg, psychiatrie, gehandicaptenzorg en de maatschappelijke opvang. Ze verlenen hulp en ondersteuning aan mensen in zeer kwetsbare situaties. Daarnaast gaan ze preventief te werk en sluiten ze aan bij bestaande initiatieven in de wijk. Het team met professionals zit op een centraal punt in de wijk.
De inzet van deze wijkteams past in een omslag die al enkele jaren in de sociale sector wordt bepleit en die tot doel heeft om de dienstverlening te verbeteren en minder verkokerd en versnipperd te organiseren. Het idee is de lokale dienstverlening dichter bij de burger te brengen en tegelijk de eigen kracht en zelfredzaamheid van bewoners als uitgangspunt te nemen. Deze ontwikkelingen sluiten goed aan op de overheveling van diverse zorgtaken van het Rijk naar gemeenten die vanaf januari 2015 plaatsvindt.
Wederkerige zorg
De professionals in de wijkteams komen de nodige dilemma’s tegen in hun werk, meldt het rapport. Zo wordt van cliënten gevraagd zoveel mogelijk zelfredzaam te zijn. Maar in hoeverre kan je dat van álle burgers vragen? En wat doe je als professional wanneer een cliënt bepaalde problemen wel zelf kan oplossen, maar dit niet doet? Daarnaast voelen mensen die zorg nodig hebben vaak een drempel om de buren in te schakelen, want ‘je gaat niet zomaar je eigen sores bij de buren neerleggen’, is de redenering.
De gemeenten Utrecht en Nieuwegein willen volgens het rapport het principe van wederkerigheid gaan hanteren. Dat betekent: burgers moeten voor de hulp die ze ontvangen een wederdienst verlenen. De wijkteams moeten deze taak gaan oppakken. Maar er zal naar verwachting een discussie op gang komen onder professionals, die vrezen dat hun beroepsmatige waarden in het geding komen. Kan je de wederdienst namelijk verplichten?
Het HU-lectoraat van Jean-Pierre Wilken gaat de komende tijd twee sociale wijkteams volgen in Amersfoort. Dit gebeurt als doorstart van het afgeronde Europese project ‘Community support for persons with disabilities’, dat kennis verzamelde over hoe mensen met psychische en verstandelijke beperkingen beter kunnen participeren in de samenleving. Het nieuwe project ‘Clientondersteuning’ organiseert studiedagen en trainingen om de opgedane kennis in de wijkteams uit te wisselen.
