Gezond lijstje in supermarkt
De honderd deelnemers aan het onderzoek ontvingen bij de ingang van de supermarkt elk een receptenkaart. Bij de helft van de deelnemers stonden boven het recept woorden die te maken hadden met een slanke lijn, bijvoorbeeld ‘gezond en goed voor de lijn: extra slank recept’. De andere helft van de deelnemers kreeg een kaart voor hetzelfde recept onder ogen, maar dan met neutrale woorden als ‘nieuw receptidee’.
Het bleek dat mensen met overgewicht gemiddeld 75% minder ongezonde snacks (zoals chips, snoep, chocola) kochten als ze woorden gerelateerd aan de slanke lijn boven het recept hadden gezien, dan de mensen met overgewicht die de neutrale woorden hadden gelezen. Dit effect trad zelfs op als zij tijdens het boodschappen doen helemaal niet meer aan de slanke lijn-receptenkaart hadden gedacht. Het lijkt er dus op dat de blootstelling aan deze receptenkaart de deelnemers onbewust stuurde richting gezondere keuzes.
Subtiel herinneren helpt
Het zien van de gezonde receptenkaart had enkel effect op mensen met overgewicht. Degenen met een normaal gewicht hielden er hetzelfde koopgedrag wat snacks betreft op na, ongeacht het type receptenkaart dat ze onder ogen kregen. Volgens de onderzoeker fungeerde de gezonde receptenkaart voor mensen met overgewicht als subtiele geheugensteun.
“Waarschijnlijk werd door het kijken naar de kaart onbewust bepaalde informatie in het geheugen geactiveerd, in dit geval een eerder voornemen om minder calorieën in te nemen. Proefpersonen gingen hier vervolgens naar handelden door minder snacks te kopen,” zegt Papies.
Haast bij boodschap
Ongeveer de helft van de deelnemers aan het experiment had overgewicht, en vrijwel alle deelnemers waren vrouw. Deelnemers wisten van tevoren enkel dat ze aan een onderzoek deelnamen, maar niet wat het doel van het onderzoek was of waar op gelet zou worden.
Na het afrekenen maakten de onderzoekers een foto van de kassabon om te zien hoeveel ongezonde snacks de deelnemers hadden gekocht en hoeveel geld ze daar aan hadden uitgegeven. Ook vroegen de onderzoekers of de deelnemer haast en/of honger had tijdens het boodschappen doen en voor hoeveel personen hij of zij boodschappen had gedaan. Deelnemers gaven hun gewicht op en tevens werd bijgehouden of de proefpersoon aan de lijn deed en tijdens het boodschappen doen nog aan de receptenkaart had gedacht.
Het experiment maakt onderdeel uit van het Veni-onderzoeksproject van Papies, waarin ze kijkt naar verschillende technieken om de motivatie om ongezond te eten te begrijpen en af te remmen. De onderzoeker verwacht op basis van de onderzoeksresultaten uit dit experiment dat het voor consumenten die gezonder willen eten, kan helpen om bovenaan hun boodschappenlijstje een zin als ‘denk aan een gezond gewicht’ te schrijven.
Het onderzoeksartikel is online kosteloos hier te raadplegen.
