Harde keuzes bij wetenschap vereist

In het advies ‘Boven het maaiveld’ dat vandaag wordt gepresenteerd in Den Haag, stelt de AWT dat een veranderend speelveld in het mondiale kennislandschap, Nederland er toe noopt keuzes te maken. “Op mondiaal en Europees niveau komen nieuwe spelers op, terwijl tegelijkertijd in Nederland de publieke investeringen in wetenschap afnemen.” 

Achterblijvende investeringen 

“Terwijl opkomende landen zich meer op wetenschappelijk onderzoek storten en buurlanden als Duitsland hun onderzoeksinspanningen opvoeren, blijven publieke investeringen in Nederland achter.” Het achterblijven van die investeringen zorgt er voor dat Nederland er in de toekomst niet langer in zal slagen op alle vlakken concurrerend te blijven zegt de AWT. 

Volgens de adviesraad is het tot op heden geen probleem geweest dat het Nederlandse wetenschapsbeleid terughoudendheid heeft betracht, maar dient er nu sterker gestuurd te gaan worden door OCW. “Aansluiting houden bij mondiale wetenschappelijke ontwikkelingen en kennis van elders kunnen absorberen, maken stevige wetenschappelijke pieken almaar belangrijker voor Nederland. Dit noopt tot een extra inzet op pieken van mondiale wetenschappelijke allure.”

Nieuwe rol voor NWO 

De AWT wil dan ook dat er zowel generiek als thematisch gestuurd gaat worden en daartoe moet de financiering van onderzoek meer prestatieafhankelijk worden. Respecteer de eigen dynamiek van de wetenschap, maar neem zelf de regie en zorg dat de noodzakelijke keuzes gemaakt worden.” 

Eén van de stappen die de AWT noodzakelijk acht, is een veranderende rol voor NWO. “Geef NWO als prioritaire opdracht wetenschappelijke zwaartepunten verder tot ontwikkeling te brengen. Laat de organisatie evolueren van een primair disciplinaire oriëntatie naar vooral transdisciplinair en thematisch georiënteerd.” Daarnaast moet er actief gezocht worden naar internationale samenwerking en aansluiting op de prioriteiten van Horizon 2020. 

AWT-voorzitter Uri Rosenthal noemt de huidige ontwikkelingen waarbij Nederlandse concurrenten wel blijven investeren in kennis “zeer zorgelijk, want kennisontwikkeling vormt de basis van ons verdienvermogen”. Het advies wordt vandaag gepresenteerd aan minister Bussemaker en staatssecretaris Sander Dekker. 

Het volledige advies van de AWT leest u hier