Amsterdams bestuur uit hoger onderwijs?
Liefhebbers van het politieke spel uit de tijden van de verzuiling en het geheim van Soestdijk en Noordeinde smullen van de ‘formatie’ van het Amsterdamse college van B&W. Staatsrechtelijke vernieuwing, ooit een kroonjuweel van D66, mondt daar uit in een schimmig amateurisme en schermermoorden. Verkiezingswinnaar Paternotte (D66) slaagt erin zijn partij en haar belangrijkste iconen als De Graaf, Rinooy Kan en Pechtold imagoschade te bezorgen. In ‘het Haagse’ wordt bovendien alom meelijwekkend gepraat over Kasja Ollongren.
Sterke man van links
In merkbare paniek poogt men nu een oplossing en draagvlak door te zetten met behulp van zwaargewichten ‘van buiten’. Zo is de SP gesmeekt een van haar slimste en machtigste mensen van achter de schermen in te zetten. Senator Arjan Vliegenthart moet nu formeren aan een coalitie D66-VVD-SP, samen met oud-minister Roger van Boxtel (D66), die al eens als crisismanager bij Ajax optrad. Een nuttige vingeroefening voor het Amsterdamse D66 vermoedelijk.
Vliegenthart is hiermee direct de potentiële sterke man van ‘links’ in het nieuwe college. Hij zal PvdA en GroenLinks moeten aftroeven in daadkracht en rood profiel in een primair liberaal college. Dat is de briljante intellectueel en al jong zeer ervaren politicus uit de Eerste Kamer wel toevertrouwd. Politiek zit hem trouwens in de genen: zijn tante is oud-OCW-minister en CDA-partijvoorzitter Marja van Bijsterveldt-Vliegenthart.
Slimme broer
Heeft de SP-topman – en directeur van het Wetesncappelijk Instituut van die partij – een sparringpartner nodig in Amsterdam, dan hoeft hij niet ver te zoeken. Zijn broer Rens is een jonge UvA-hoogleraar, die ook al bekend staat als een begaafde academicus. Rens Vliegenthart is in mei vorig jaar benoemd als hoogleraar communicatiewetenschap. Zijn onderzoek bevindt zich op het snijvlak daarvan met vakgebieden als politicologie en sociologie.
“Vliegenthart toont overtuigend aan dat het gebruik van digitale technologie de analytische mogelijkheden van de sociale wetenschapper vergroot. In 2012 publiceerde hij het boek ‘U kletst uit uw nek’, een toegankelijk boek over de relatie tussen Nederlandse politiek, media en kiezer in de afgelopen vijftig jaar”, vertelde de KNAW, toen hij al enkele maanden daarna uitverkoren werd voor De Jonge Akademie.
De SP kan in een nieuw liberaal-rood college rekenen op een sterke positie. Als wethouder getipt wordt het zeer ervaren Kamerlid, hoger onderwijswoordvoerder Jasper van Dijk. Hij kent als voormalig raadslid de Amsterdamse gemeentepolitiek goed en is een breed inzetbare kracht. In de Tweede Kamer doet hij bijvoorbeeld ook defensiebeleid. Ook is hij niet eenkennig in de politiek, zoals zijn opiniestuk samen met de voorzitter van het ISO laat merken.
Akelig dilemma
D66 zal bij de wethoudertoedeling het verspeelde vertrouwen en respect voor haar politiek vernuft moeten zien te herwinnen. Zwaargewichten van buiten de Amsterdamse sectie zullen de partij moeten ‘redden’. Om Kajsa Ollongren, de ambtelijke rechterhand van premier Rutte, kan men niet meer heen, nu haar kandidatuur ontijdig en met ondoordachte bravoure werd uitgevent. Wordt zij het nu toch niet dan is haar reputatie te beschadigd.
Een andere zware kandidaat voor het hoofdstedelijk bestuur kan op analoge wijze nu nog goed wegkomen. Thom de Graaf kent het klappen van de zweep van het grootstedelijk bestuur, als oud-burgemeester. Recent riep hij de steden nog op werk te maken van hun hoger onderwijsinstellingen. De deconfiture van zijn achtereenvolgende formatiepogingen in Amsterdam geeft aan dat D66 behoefte had aan coaching en regie uit Den Haag door stevige en ervaren partijgenoten. Ook duidelijk wordt uit zijn prominente rol, dat hij nog steeds ambitie heeft als bestuurder.
Voor het gewicht van D66 in het gemeentebestuur is zijn lidmaatschap van de Eerste Kamer zelfs een pluspunt. Zou hij de overstap van het HBO naar de hoofdstad maken, verlost hij zichzelf en de hogescholen ook nog uit een akelig dilemma. Volgt hij bij de stemming over het leenstelsel de fractiediscipline, dan zal hij zijn HBO-achterban dan niet meer in de steek hoeven te laten.
