De beste editie van jezelf
“Mevrouw, gaat u werkelijk naar het OPCW?” Ik vreesde te laat komen voor de Dag van de Excellentie, dus besloot ik maar snel een taxi te nemen. Ik wilde niets missen van deze middag en dit onderwerp, vandaar.
Indrukwekkende gastheer
De chauffeur met licht Indiaas accent was duidelijk onder de indruk. En stiekem was ik dat ook van die gastheer en locatie en met een gevoel van dankbaarheid dat ik weer zo iets moois mocht meemaken stapte ik uit de taxi. De ontvangst van de medewerkers van de Nobelprijswinnaar voor de Vrede was zelf al meer dan excellent.
Uitgebreide demonstraties gaven zij van hun ingewikkelde hightech en de instrumenten om chemische wapens op te sporen waar ik mijn meest intelligente gezicht voor in de strijd gooide. Het internationale gezelschap dat werkt bij deze organisatie maakte het gesprek over kennis, technologie en excellentie op meerdere fronten spannend.
Op mijn vraag of hier ook jongeren uit het beroepsonderwijs terecht kunnen, werd meer dan instemmend geknikt. Zij hebben bijvoorbeeld heel wat stagairs van De Haagse Hogeschool en uit het MBO. Sterker nog, men beseft er zeer goed, dat ze voor de ontwikkeling van de high tech instrumenten én voor doordacht diplomatiek optreden wereldwijd denkende doeners nodig zijn.
Excelleren in het MBO
Als woordvoerder beroepsonderwijs ben ik bovengemiddeld geïnteresseerd in de mogelijkheden voor jongeren uit dat deel van ons onderwijs en nam dus gretig deel aan de workshop tijdens deze Dag van de Excellentie over excellentie in het ‘heel de onderwijsketen’, inclusief met name het MBO. Met deelnemers die bijkans nog meer passie hebben voor vakmanschap dan ikzelf en bijvoorbeeld ook de nieuwe LSVb-voorzitter gingen we in gesprek over de vraag wat de stappen moeten zijn om excellentieprogramma’s binnen het MBO net zo stevig bewerkstelligen als dat is gelukt in HBO en WO.
Mijn statement daarover was daar en is steeds dat Nederland heeft zulke ‘ denkende doeners’ nodig heeft, juist nu. Dat is toch eigenlijk ook de boodschap ten diepste van het WRR-advies over ‘de lerende economie’, waar wij gisteren met het kabinet indringend en uitvoerig over in debat gingen, eindelijk! Die benadering van excellentie, ook in het MBO, vond instemming op de Dag van de Excellentie en daar ben ik echt blij om.
Blij, omdat ik geloof dat wij met name ook in de wereld van ‘de gemiddelde ScienceGuide-lezer’ de verrassing van het vakmanschap moeten blijven onderstrepen. En zo nodig nog meer moeten onderstrepen, bijvoorbeeld in het aanmoedigen van de Centres of Expertise in het HBO en de Centra voor Innovatief Vakmanschap in het MBO.
Fascinatie en interesse
Een aantal studenten in mijn workshop over de onderwijsketen gaf volmondig toe absoluut niet te weten wat er precies gebeurt in het middelbaar beroepsonderwijs. Dat is bij hen niet perse het geval vanuit desinteresse, maar gewoon vanuit onbekendheid, vanwege het niet geconfronteerd worden met deze vorm van onderwijs.
Daar begint wat mij betreft dan meteen het begin van het antwoord op de vraag: ‘hoe moeten wij excellentie uitwerken in het MBO?’ Dat begint met oprechte interesse en fascinatie voor het beroepsonderwijs. Dat begint met te onderstrepen dat het beroepsonderwijs echt ander onderwijs is en dus op een andere manier moet worden beoordeeld. De kern van de excellentie in het MBO is de optimale combinatie van praktische vaardigheden met cognitieve vaardigheden en die beide sterk aangevuld met persoonlijk ondernemerschap. Dat is mijn conclusie na alle statements die ik daarover ook op deze dag heb gehoord.
Is voor de MBO’er excellentie dan de beste vakman zijn of is het de beste vakman worden die jij gezien jouw capaciteiten kunt worden? Kortom hoe zorg je ervoor dat elke jongere in het beroepsonderwijs de beste editie van zichzelf gaat worden?
Leren van excellent HBO
Voor het MBO is het daarom van de grootste betekenis dat met name de ervaringen op dit punt met de – vaak interdisciplinaire – excellentieprogramma’s en ‘honours’ in het HBO worden benut om hun eigen, beroepsgerichte vormen van excellentieprogramma’s in te richten. Net als in het HBO immers moet daar de beroepspraktijk en de omgeving vanuit het bedrijfsleven er volop in mee gaan doen.
Minister Bussemaker zei dat in haar bijdrage op de Dag van de Excellentie heel helder over het MBO. “Excellent vakmanschap past juist bij de ambitie daar! De ROC’s kunnen veel baat hebben bij de ervaringen van het HBO op dit terrein. Denk aan elementen als de sterke focus op de beroepsgerichte aspecten, het samenwerken met de excellente beroepspraktijk, maar ook aspecten als het motiveren van studenten, het geven van feedback daarbij, monitoring en de betrokkenheid van docenten.”
Wat via Sirius is opgebouwd in het HBO – en in universiteiten – mogen we het MBO en de jongeren en docenten daar beslist niet onthouden. Het moet inderdaad ‘in heel de onderwijsketen’ een prioriteit zijn. Voor meer uitdaging en ambitie op alle niveaus. Ik heb afgelopen vrijdag geleerd dat een flink aantal studenten, docenten, bestuurders en experts graag aan de slag gaat met dat thema en het is goed dat het Sirius Progamma en ScienceGuide deze dag nu al weer voor de vijfde keer organiseerden.
Het is een grote plus, dat het mij inmiddels zeer dierbare middelbaar beroepsonderwijs ook een steeds prominentere plek krijgt hierin. En die taxichauffeur met dat licht Indiase accent heb ik nog even mijn selfie met de gouden medaille van de Nobelprijs voor de Vrede laten zien, toen we weer terugreden van de OPCW….”
Tanja Jadnanansing is PvdA-Kamerlid en woordvoerder beroepsonderwijs
