Meer lenen doet beter kiezen
In maart van dit jaar kwam de Onderwijsraad met zijn advies ‘Overgangen in het onderwijs’. De Raad kwam tot de conclusie dat mede onder druk van de gewenste rendementsverhoging – op havo- en vwo-scholen en bij vervolgopleidingen – er in toenemende mate sprake is van het selectieprocessen bij leerlingen. Dit zet de toegankelijkheid van het onderwijs onder druk, ontneemt studenten kansen en kost de samenleving geld.
Het belang van studenten dient meer centraal te staan bij overgangen en niet de rendementseffecten die via de bekostiging de instellingen raken, stelde de Onderwijsraad. Bovendien moest ervoor gezorgd worden dat studenten betere keuzes maken.
Voldoende specifieke kennis
In een reactie laten de bewindslieden weten dat er naast de landelijke toelatingseisen in sommige gevallen extra eisen zijn gesteld om de kwaliteit van HO-opleidingen te waarborgen, “om ervoor te zorgen dat instromende studenten over voldoende specifieke kennis en vaardigheden beschikken om met voldoende perspectief aan een opleiding in het HO te beginnen.”
“In een beperkt aantal gevallen mogen instellingen in aanvulling op de algemene toelatingseisen tot het HO extra eisen stellen aan studenten. Deze mogelijkheden zijn bij wet gelimiteerd, waardoor willekeur wordt voorkomen. Zo zijn er opleidingen met een beperkt aantal opleidingsplaatsen (numerus fixus) waardoor een vorm van selectie moet plaatsvinden, bijvoorbeeld bij de opleidingen geneeskunde en mondzorgkunde.”
De toegang tot het HO wordt niet belemmerd, stellen de bewindslieden. “De selectie is gericht op een betere match tussen student en opleiding of om de kwaliteit van het onderwijs te garanderen. Omdat slechts bij een beperkt aantal opleidingen aanvullende eisen worden gesteld, aanvullende eisen die gerechtvaardigd zijn, zijn wij van mening dat de toegankelijkheid tot het ho niet wordt belemmerd.”
Studievoorschot haarlemmerolie?
De introductie van het studievoorschot geeft bovendien ook een aantal oplossingen voor de gerezen problemen, zoals de Onderwijsraad die in zijn advies schetste. “De introductie van het studievoorschot maakt het mogelijk extra te investeren in het ho en de overgang mbo-hbo. Hiermee wordt het mogelijk de ingezette kwaliteitsverbetering in het ho voort te zetten. Het bevorderen van de doorstroom heeft daarbij onze nadrukkelijke aandacht. De hoge kosten die instellingen in het ho nu vaak voor schakelprogramma’s rekenen worden gelimiteerd tot maximaal het wettelijk collegegeld.”
Het is belangrijk dat leerlingen en studenten bewust en goed geïnformeerd een vervolgopleiding en beroep kiezen, benadrukt de minister. Ook daar blijkt het studievoorschot bijna als een panacee te werken. “Een goede keuze is ook van belang vanuit doelmatigheid en kosten van studeren. Het studievoorschot maakt het voor de toekomstige studenten ook in financieel opzicht nog belangrijker dan nu om een goede studiekeuze te maken.”
