Toegankelijkheid HO in het nauw?
In Vlaanderen is er sinds een week een felle discussie op gang gekomen over de toegankelijkheid van het Hoger Onderwijs. De nieuwe Vlaamse regering geeft HO-instellingen de mogelijkheid om het collegegeld te verhogen, om zo de bezuinigingen van zo’n ongeveer 5% op te vangen.
Johan van Gompel, een econoom van de Vlaamse Bank de KBC Group, stelt dat niet zozeer de hoogte van het collegegeld, maar de studietoelage van belang is ten aanzien van de toegankelijkheid van het Hoger Onderwijs.
Hieronder leest u zijn bijdrage die ook in verschillende Vlaamse media is verschenen.
“Vandaag bedraagt het inschrijvingsgeld voor studenten in Vlaanderen maximaal 610 euro. In internationaal perspectief is dat eerder weinig. Er zijn weliswaar landen (onder meer in Scandinavië) waar de toegang tot het hoger onderwijs gratis is, maar in de meeste landen ligt het bedrag (significant) hoger. Heel wat van de ons omringende landen hebben het studiegeld de voorbije jaren trouwens verhoogd, of denken erover na om het te doen.
[klik op plaatje voor groot]
De linkse grafiek toont dat er over landen heen geen duidelijk (en zeker geen negatief) verband bestaat tussen de hoogte van het studiegeld en de instroomratio. De instroomratio geeft weer welk deel van de jongeren tussen 17 en 25 jaar van de mogelijkheid om in te stromen in het hoger onderwijs gebruik heeft gemaakt. De indicator geeft inzicht in de toegankelijkheid van hogere studies, los van de vraag of een diploma finaal al dan niet werd behaald. België heeft weliswaar een hoge instroomratio, maar er zijn landen met veel hogere studiegelden (bijv. Australië en Nieuw-Zeeland) die een nog hogere instroom kennen.
Modale belastingbetaler betaalt
Economen pleiten vaak vóór een studiegeldverhoging, en dit om drie redenen. Vooreerst werkt het huidige lage bedrag averechts herverdelend. Een belangrijk deel van de gezinnen kan een vermeerdering van het studiegeld tot op zekere hoogte aan, omdat de doorsnee student nog altijd uit de meest welstellende helft van de bevolking komt. De modale belastingbetaler betaalt dus mee de studie van welstellende studenten. Ten tweede is er nood aan voldoende financiering om de kwaliteit van het hoger onderwijs te kunnen blijven garanderen.
De voorbije jaren nam de financiering trager toe dan het aantal studenten. Ten slotte zorgt een relatief laag inschrijvingsgeld voor een erg groot aanzuigeffect van buitenlandse studenten, die hier vooral komen studeren omwille van de financiële laagdrempeligheid. Om de toegang tot het hoger onderwijs voor elke jongere betaalbaar te maken, blijft het evenwel aangewezen om voldoende studietoelages te voorzien voor degenen die daar nood aan hebben.
Hogere beurzen voor lagere inkomens
De rechtse grafiek laat zien dat de instroomratio wél een verband vertoont met de financiële ondersteuning van studenten, hetzij via een beurs hetzij via een studielening. In België gaat de relatief hoge instroom in het hoger onderwijs gepaard met een eerder laag aandeel van de financiële betoelaging in de totale onderwijsuitgaven van de overheid. Bij een verhoging van het inschrijvingsgeld zullen hogere studiebeurzen vooral voor de laagste inkomens nodig zijn om de participatie van minder welstellende jongeren te blijven garanderen.”
