Bussemakers staanplaats
Tijdens de spits staat het OV zo onder druk, dat het ministerie van Infrastructuur en Milieu op zoek is naar ingrepen om het te ontlasten. Tegelijkertijd is UU bezig met een groot Europees onderzoek daarnaar. Bij I&M zijn de wanhoopsoffensieven niet van de lucht: speciale dal-arrangementen voor hoger onderwijsinstellingen, speciale studenten treindelen met alleen staanplaatsen reden onlangs voorbij tijdens een inspiratiebijeenkomst.
In januari is de Universiteit Utrecht met investeringen uit de lange termijn R&D-prioriteiten van de EU een groot onderzoeksprogramma gestart naar de mobiliteitsdruk in grote steden en hoe deze kan worden beperkt. Het zogenaamde BestMOB project gaat met een internationale coalitie van experts na of de brede maatschappelijke kosten van beter benutten van de verkeersinfrastructuur ook (deels) privaat gefinancierd kan worden. Dit project is ook bedoeld om te onderzoeken mobiliteit kan worden tegen gegaan zonder dat de overheid op hoge kosten wordt gejaagd.
Utrecht bezuinigt miljoenen
In veel steden zijn de kennisinstellingen veruit de grootste werkgever, vaak ook zelfs in hun hele regio. Daar waar men vindt dat studenten het OV in de spits onevenredig belasten, zijn dan ook ingrepen te verwachten die echt wat opleveren. D66 Kamerlid en mede-initiatiefnemer van het leenstelsel,
Paul van Meenen, liet al weten dat er in Utrecht flink op het OV bezuinigd kan worden. “In Utrecht zijn er wel signalen dat er tientallen miljoenen bezuinigd kunnen worden op het OV en die kunnen geïnvesteerd worden in het hoger onderwijs,” liet hij in een reactie weten op kritiek vanuit het HBO.
In datzelfde Utrecht vond vlak voor de zomervakantie een conferentie plaats georganiseerd door het Platform Beter Benutten van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Deze werkgroep onderzoekt – net als het BestMOB programma bij de UU – hoe de verkeersinfrastructuur beter benut kan worden, ook buiten de spits.
Op die manier zou men de weg, het water en het spoor beter benutten, staat te lezen op de website van deze overheidsclub. Of men enig idee heeft van het R&D-werk vanuit de EU via de UU is niet op te maken uit die site. Dubbel werk en ondoelmatige planning zijn dan ook allerminst uit te sluiten.
Slim studeren, slim reizen
Op 1 juli organiseerde dit platform Beter Benutten een speciale inspiratiebijeenkomst onder de titel ‘Slim Studeren, Slim Reizen’. Caspar de Jonge – projectmanager van het ministerie van I&M en verantwoordelijk voor ‘Beter Benutten’ project – schetste daar kernachtig de problemen. “In sommige gebieden vullen OV-studentenkaarthouders ‘s ochtends 35-70% van het openbaar vervoer. Dit kan in bussen zelfs oplopen naar meer dan 90%, afhankelijk van lijnen en gebieden. Niet zo vreemd als je weet dat er meer dan 600.000 OV-Studentenkaarthouders zijn.”
“Dat geeft allerlei problemen. Niet alleen staat de betrouwbaarheid en kwaliteit van het openbaar vervoer onder druk, ook bieden vervoerders onrendabel dalvervoer en krijgen ze de spits nauwelijks weggewerkt.” Ondanks de bijna 800 miljoen die OCW jaarlijks betaalt aan I&M en het OV-bedrijfsleven bekijkt men de student daar nog ongeremd als ‘ a nuisance value’.
Een kleinere pool van talenten
Onderwijsinstellingen hebben er ook last van, want zij kunnen zich niet meer specialiseren, merkte de projectmanager op. “Scholen kunnen uit een kleinere pool van talenten vissen en hun ambitie om te specialiseren staat onder druk. En de overheid? Die krijgt het niet meer bekostigd. Kun je nagaan als ook 160.000 MBO-ers in 2017 een OV-studentenkaart krijgen, zoals onlangs de politiek heeft besloten.” Oftewel: deze ambtenaar verklaart de vier gedoogpartijen van het studievoorschot en de bewindslieden min of meer als onverantwoorde idioten.
Ook werd in deze inspiratiebijeenkomst duidelijk dat het ministerie van I&M in gesprek is met OCW om de urennorm van het MBO naar beneden bij te stellen, zodat studenten niet meer in de dure spits hoeven te reizen. In dit verband wordt voorgesteld, dat instellingen hun roosters ‘aangrijpend’ moeten veranderen.
Er wordt verkennend al gekeken naar zogenaamde dalcontracten waarmee instellingen worden ‘beloond’ voor roosteraanpassingen. De beloning is daarbij niet gerelateerd aan de verbetering van de kwaliteit en het rendement van het onderwijs, maar aan de bezuiniging op het OV, aldus één van de presentaties van I&M.
Wij hoeven niet te zitten
Hier blijft het niet bij. De e-bike duikt eveneens op. Zo kunnen studenten op een station vlak voor hun eindbestemming een fiets nemen om de slotkilometers – die vaak het drukst bezet zijn in de trein – verder per fiets af te leggen. Vlakbij hun hogeschool of universiteit dacht u? De bedenkers dachten eerder aan een straal van 15 kilometer waarin studenten dan tot gebruik van de e-bike gedwongen kunnen worden.
Vanuit de studenten was een drietal uit Eurocollege, een private hogeschool, bij deze bijeenkomst aanwezig. Zij kwamen met nog meer creatieve oplossingen. “Wij hoeven niet zo nodig te zitten. Maak speciale treincoupés waar je goed kunt staan. Leer van prijsvechters zoals Ryan Air; waarom blijven OV-bedrijven zich zo richten op comfort voor iedereen? Wij hebben liever meer treinen en treinen die op tijd rijden, dan een zitplaats.”
