Cohen hekelt Plasterk namens kennissector
Onderzoek, HBO en WO zijn bang voor de verdere inperking van de salarissen voor hun personeel. Dat geldt zowel bestuurders als inhoudsexperts op alle niveau’s. De gezamenlijke raden van toezicht, de Vereniging Hogescholen en de VSNU hebben afzonderlijk van elkaar brieven geschreven aan Plasterk in de hoop dat hij afziet van verdere inperking. Zijn nieuwe wet WNT-3 is bovendien zonder enige evaluatie van de zeer recent ingevoerde vorige salariswet, de Balkenende-norm, op tafel gelegd. Bestuurskundigen als Cohen gruwen van zulke politieke kamikaze.
Juist vertrouwen geven
Het portee van de kritiek van de toezichthouders en bestuurscolleges is dat een verdere inperking van het salaris de werving van goedgekwalificeerde mensen als bestuurders verder zal bemoeilijken. In het HBO ziet men al dat door eerdere aanscherpingen van de bezoldigingen er nu al toezichthouders stoppen met hun functie of afzien om toezichthouder te worden, schrijft Thom de Graaf aan minister Plasterk. Deze is voornemens om iedere bestuurder in de publieke sector niet meer te laten verdienen dan een ministersalaris, ongeveer €170.000.
“In de afgelopen jaren heeft onze sector op een aantal momenten grote imagoschade opgelopen deels door eigen toedoen. De belangrijkste opdracht voor de huidige bestuurders en toezichthouders is dan ook, om die periode achter ons te laten en te bouwen aan een sector waar de samenleving juist vertrouwen in wilt stellen.”
Bovendien staat de toezichthoudende taak de RvT’s nu nog meer onder druk omdat de beloning van de onafhankelijke mensen daarin eveneens wordt gekort. “Het bestuur van de VTH meent dat het interne toezicht op de kwaliteit van het onderwijs en onderzoek van hogescholen geïntensiveerd moet worden. Een korting op de beloning van 30% staat haaks op dat streven,” schrijven de toezichthouders van het HBO bezorgd aan het kabinet.
De HBO-toezichthouders zien zo’n verdere inperking met de WNT-3 als een uiting van het wantrouwen tegen die sector dat de weerzin daartegen en tegen hun vak nog eens extra vergroot. “De snelheid waarmee u nu een verdere aanpassing van de WNT wilt doorvoeren , geeft echter opnieuw voeding aan het idee dat de bestuurders van hogescholen hun functie meer vanwege de inkomsten dan vanuit een intrinsieke motivatie voor onderwijs en onderzoek uitoefenen. Vanuit dat perspectief bestaat het risico dat het nieuwe wetsvoorstel het gevoel van wantrouwen in onze sector eerder zal vergroten dan verkleinen.”
Cohen haalt uit
De gezamenlijke Raden van Toezicht van de universiteiten laten hun voorzitter, Job Cohen, de oud-minister van OCW de mantel uitvegen. Cohen – die tevens voorzitter van de RvT van de WUR is – vindt wat Plasterk doet ronduit broddelwerk. “Er worden forse beloningsverschillen waargenomen tussen topfunctionarissen in de (semi)publieke sector en de (private) markt, hetgeen ten koste kan gaan van de concurrentiepositie van de universiteiten op de arbeidsmarkt.
Voordat verdere loonrestricties worden doorgevoerd, zou eerst het effect van de huidige regelgeving moeten worden geëvalueerd. Het is onverstandig en mogelijk zelfs risicovol om nieuwe wetgeving in te voeren die zo snel volgt op de vorige maatregel, zonder dat het effect van de huidige bekend is of is onderzocht.”
Karl Dittrich is namens de VSNU vooral bezorgd dat Nederland internationaal toptalent gaat mislopen als deze maatregel wordt doorgevoerd. “U realiseert zich zonder twijfel dat de universiteiten verwikkeld zijn in een stevige wereldwijde strijd om de meest talentrijke onderzoekers en docenten. De invoering van WNT-3 maakt de aantrekkelijkheid van het Nederlandse wetenschapsbedrijf potentieel geringer. De universiteiten verliezen daarmee mogelijk een deel van het vermogen om te concurreren met andere vooraanstaande kenniseconomieën.”
Vilein tekstje
Die “zonder twijfel” formulering van Dittrich is van een hoog vilein gehalte. ScienceGuide verneemt vanuit de top van het universitair onderzoek woedende reacties op de opstelling van Plasterk, de veel geroemde en destijds gelauwerde chef van het Hubrecht Laboratorium.
“Als iemand weet wat dit betekent voor het werven van internationaal toptalent voor ons land en ons soort onderzoek, dan is Ronald het wel. Je krijgt het gevoel of hij tegen ons als oud-collega’s zegt dat we nu ineens asocialen zijn en graaiers. En dat terwijl we door zijn beleid onze eigen promovendi gewoon kwijt gaan raken nadat ze hun graad hebben gehaald. Die kunnen elders in de wereld geweldige uitdagingen tegen uitstekende salarissen en vooruitzichten – ook als bestuurders van R&D en universiteiten- krijgen.”
Voormalig UU-voorzitter Yvonne van Rooy waarschuwde enkele jaren geleden al, dat onder meer het Exzellenz Initiative van de regering-Merkel merkbaar competitief begon te worden bij de beste instituten in en het rond het WO in ons land.
De komende doorvoering van de WNT-3 maakt het nu al onmogelijk mensen naar Nederland te halen voor projecten of leerstoelen die de komende tijd van start zullen gaan of vacant gaan worden. Ook Nederlands toptalent dat elders promoveert of doorbraakonderzoek doet, wordt ontmoedigd terug te komen. Rectores als Luc Soete (UM), CvB’ ers als Kristel Baele (HAN) en voorzitters als Martin Paul (UM) worden voor ons land nauwelijks nog haalbaar, vrezen toppers in onderwijs en onderzoek, bijvoorbeeld.
Discriminatie voor HBO
Thom de Graaf maakt daarbij gewag van ‘adding insult to injury’ gevoelens in het HBO. In de huidige wetgeving is namelijk een verschil is gemaakt bij de bovengrens van de bezoldiging van HBO- en WO-bestuurders. Het Wo kreeg uiteraard meer ruimte om uit te lopen naar eeen maximum dan de hogescholen. “Bij de invoering van de WNT is besloten tot een verschil van een bezoldigingsmaximum tussen het HBO en WO. Ik acht dit onjuist , gelet op de bestuurlijke complexiteit van de (grotere) hogescholen.”
Nu blijft dat verafschuwd onderscheid bestaan terwijl de maxima 30% omlaag gaan. Calimero’s mutsje van eierschaal wordt als het ware nog kleiner. De Graaf zegt tegen het kabinet: “Indien het bezoldigingsmaximum verder verlaagd zou worden, dan heeft dat gevolgen voor het sectorale maximum voor het HBO. In die situatie vervalt naar mijn overtuiging elke mogelijke aanleiding om onderscheid te blijven maken tussen een maximum bezoldigingsbedrag voor het HBO en voor het WO.”
