Recept voor herstel
Dreigt een Japans scenario voor Europa? Deflatie, werkloosheid, vergrijzing, stagnerende groei, weinig productiviteit, oppotten uit vrees in plaats van investeren uit durf, dat zijn al ruim 20 jaar de spookbeelden uit Nippon. Mario Draghi en Angela Merkel, Rutte en Renzi pogen alles vanuit hun visie om zo’n drijfzand te vermijden.
In een nieuw boek schetst oud-CPB-chef Coen Teulings hoezeer dit scenario volgens hem dreigt en wat zijn zoute is om het dunne ijs en de wakken voor de economie te omzeilen. Van zijn vakgenoten Hoogduin (UvA) en Eijffinger (UvT) krijgt hij stevige kritiek, want zij achten zijn doembeelden voorbarig en de receptuur erger dan de kwaal.
Schumpeter, geen samurai
Europa is geen Japan, zo betogen zijn. En dat is cultureel en historisch zeker waar. Hier geen monocultuur vol machtige keiretsu’s van megaconsortia en geen land geregeerd sinds decennia door een enkele partij, die het platteland en de bureaucratie vertegenwoordigt en de urbane innovatieve sectoren af wenst te remmen.
De EU zit nog vol creatieve destructie a la Schumpeter, leggen Hoogduin en Eijffinger fijntjes uit aan Teulings. Innovaties alom nog en nog steeds, en wie in de Baltische staten, Polen, veel Duitse Länder, Scandinavië en zelfs hier en daar in Nederland rond kijkt, ziet niet alleen maar somberende samurai.
De UvA en UvT economen vallen Teulings op één punt niettemin nadrukkelijk bij. Investeren in onderwijs, onderzoek, toepassingen en menselijk kapitaal is in hun beider receptenboek een onmisbaar ingredient, als onderdeel van de structurele hervormingen en herijkingen van collectieve investeringen. Ook Teulings bepleit forse impulsen op dit terrein, meer ingegeven door een soort anti-Japans expansie beleid. Brains zijn een nobrainer, kortom.
Hoorzitting Tweede Kamer
Op 11 september houdt de Tweede Kamer zijn hoorzitting over Bussemakers voorstellen voor een studievoorschot. Naast de ‘usual suspects’ van VSNU, VH, studentenbonden zal ‘e’en econoom zijn analyse mogen geven. Niet overbodig, gelet op de vergaande aard van de economische effecten van een leenstelsel en veel hogere schulden voor de economie en individuele burgers in de komende decennia.
Prof. Sylvester Eijffinger zal de Kamer zijn visie geven en in het ‘antideflatie’ essay legt hij een opvatting ten principale neer: blijvende, structurele hervormingen, minder schulden, meer investeren in kennis. Wat zal zijn analyse zijn van de plannen van de minister?
