Advies voor Senaat van Staatsraden
“Het is onderhand al weer een aantal maanden geleden, maar in mei kondigden VVD, PvdA, GroenLinks en D66 aan dat er een politiek akkoord was gesloten om een leenstelsel in te voeren. De minister was euforisch, want na drie pogingen leek er dan toch eindelijk politiek draagvlak te zijn voor het leenstelsel uit het regeerakkoord.
Makkelijk zal dit ook zeker niet geweest zijn, elke partij kwam met een lijstje eisen aan tafel. Dit was goed terug te zien in het akkoord uit mei. Maar je ziet het nu vooral terug in het feit dat de minister niets aanpast in het pakket op grond van het advies van het Raad van State.
Was het niet ooit €1 miljard?
Want zelfs als de minister het had gewild, dan was er niets meer te schuiven. Het grappige aan het advies van de Raad van State is dan ook dat de Staatsraden eigenlijk van elke partij wel een speerpunt pakken waar ze kritisch over zijn:
-Het instemmingsrecht op de hoofdlijnen van de begroting voor de medezeggenschap? De Raad van State ziet dit niet zitten, maar de minister kan hier niets aan wijzingen zonder D66 tegen het hoofd te stoten.
-De Raad van State vraagt zich af of de €639 miljoen die structureel vrij komt – en was dit niet ooit €1 miljard? – ons nou echt naar de wereldtop van het hoger onderwijs gaat brengen. Dat wil heel het parlement en de regering dankzij de motie-Hamer. Helaas voor de minister was een harde eis nu van vooral GroenLinks, dat de terugbetaalregeling zo werd ingekleed dat er niet meer geld vrij kan komen.
-De Raad van State meldt dat de huidige bachelor studenten ook voor hun master een basisbeurs hadden mogen verwachten en dit zo zou moeten blijven. Dat is iets dat de VVD absoluut niet ziet zitten.
Senatoren kunnen kiezen
Het gevolg? De Raad van State wordt vriendelijk bedankt, maar iets aanpassen kon toch niet meer. Niettemin kunnen we verwachten dat dit advies niet zonder gevolgen blijft. Vooral de Eerste Kamer zal, gezien haar controlerende functie op hoofdlijnen en principes, dit advies uitvoerig bestuderen. Het is dan ook maar zeker de vraag of de meerderheid voor het leenstelsel hier blijft.
Het is zeker geen geheim dat de leden van de Eerste Kamer kritischer tegenover het leenstelsel staan dan hun collega’s in de Tweede Kamer. Daarnaast wordt in de Eerste Kamer over het algemeen minder belang gehecht aan fractiepolitiek en -dwang, iets waar juist het akkoord van de coalitie met D66 en GroenLinks voor gesloten werd.
Het enige dat twijfelende Eerste Kamerleden nog nodig hadden, was een reden om zich contra uit te spreken. De Raad van State heeft ze dit motief gegeven met dit advies over het wetsvoorstel ‘Studievoorschot’. Het enige dat nu rest voor deze senatoren is de keuze tussen de waarde van het politieke akkoord en het belang voor een goed studiefinanciering stelsel.”
Tom Hoven is voorzitter van de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb)
