Bussemaker tegen jihadi’s
De PvdA heeft de minister gevraagd naast het opsporen van SF-schuldenaren in Irak en Syrië ook met preventieve maatregelen te komen “om (in samenwerking met onderwijsinstellingen) de studiefinanciering direct te stoppen als er aanwijzingen dat iemand vertrokken is of wil vertrekken naar Syrië of Irak.”
Gering aantal
Bussemaker geeft aan, dat de wereld toch iets complexer is dan deze vraagstelling lijkt te veronderstellen. Ten eerste wil zij niet ingaan op de concrete situatie. “Ik vind het niet verstandig uitspraken te doen over concrete gevallen. Daar waar sprake was van studiefinanciering, is die stopgezet. Het gaat om een gering aantal.”
“Mijn eerste prioriteit bij het aanpakken van jihadstrijders met studiefinanciering is het stopzetten van die studiefinanciering. Op die manier kunnen zij de studiefinanciering niet (langer) inzetten voor doeleinden die te maken hebben met de strijd die zij voeren. Over het terugvorderen van studiefinanciering op jongeren die lastig traceerbaar zijn, heb ik u eerder bericht.”
“Invordering van onrechtmatig ontvangen studiefinanciering bij individuen die zich begeven in landen als Syrië en Irak is een complexe opgave, maar ook in deze gevallen zet ik daarbij alle middelen in die ik tot mijn beschikking heb.” Gelet op de werkelijkheid van wat zich bijvoorbeeld in Syrië afspeelt met en bij studenten, is de vraag gewettigd welke middelen dit dan zouden zijn. Mouaz el-Khatib, de moreel leider van het verzet in Syrië, vertelde ScienceGuide: “Waar Assad geen greep meer heeft, is het geweld van zijn troepen vreselijk. In Aleppo hebben zij een raketaanval gedaan op de campus op de eerste dag van de tentamens die professoren zoveel mogelijk toch wilden laten doorgaan. Tachtig studenten en docenten zijn omgekomen.”
ISIS-preventie?
De gedachte dat OCW preventief met HBO en WO studenten aanpakt die zich bij ISIS zouden willen aansluiten, schuift de minister van zich af. “Ik onderschrijf het belang van preventief handelen. Uiteraard moet er dan wel sprake zijn van vaststaande feiten. Op het moment heb ik onvoldoende wettelijke mogelijkheden om preventief op te treden.”
Of een dergelijk instrument ooit hanteerbaar en zelfs ten principale acceptabel kan zijn in een vrije samenleving, laat Bussemaker nog even buiten beschouwing. “Ik onderzoek daarom welke structurele maatregelen ik op dat gebied zou kunnen treffen en welke wijzigingen dat met zich meebrengt. In ieder geval zal ik onderzoeken of het noodzakelijk is en zo ja hoe we nog beter kunnen borgen dat signalen over mogelijk vertrek tijdig opgepakt worden zodat studiefinanciering direct stopgezet wordt zodra vast is komen te staan dat betreffend persoon inderdaad is vertrokken.”
