Community College in Amsterdam
Op de HvA ging de rector van de Hogeschool Huib de Jong in discussie met Jan van Zijl, de voorzitter van de MBO-raad, en VH-voorzitter Thom de Graaf. De vraag die voorlag was: wat kan er verbeterd worden aan de overgang van MBO naar het HBO. De Graaf haalde uit naar minister Bussemaker die MBO-studenten zou ontmoedigen door te stromen naar het HBO. Van Zijl vond het daarnaast een goed idee als Havo-leerlingen vaker naar het MBO in plaats van naar een hogeschool zouden gaan.
Er lijkt meer aan de hand
De nieuw aangestelde programma-manager Marcelle Peters van de HvA voor de overgang tussen MBO en HBO constateerde aan het begin van het debat dat MBO’ers extra aandacht verdienden. “Een kwart van de instroom op de HvA komt uit het MBO en maar 57% daarvan haalt het einde. En de trend is dalend. Wat we nu doen is dit probleem bij elk van individuele studenten adresseren. Maar met de grote aantallen die het niet halen, lijkt er meer aan de hand dan een individueel probleem van studenten.”
Gastheer Huib de Jong zette kort uiteen wat hij wilde gaan doen om deze uitdaging aan te pakken. “We willen extra aandacht besteden aan die doorstroom en willen dit doen door de begeleiding van MBO’ers in het onderwijs, zowel voor de poort, in de poort als ook na de poort beter te gaan organiseren. We willen ons opleidingenpalet gaan verbreden door op een specifieke manier naar de Associate degrees te kijken. Daarnaast zijn we met een groot aantal docenten aan het kijken of we ons curriculum kunnen modulariseren, om het flexibel te maken zodat je meer aandacht kunt besteden aan leven lang leren.”
“In het nieuwe Instellingsplan hebben we gezet dat we de Ad’s hogeschool-breed willen ontwikkelen. Maar wel met een kritisch blik naar de manier waarop de Ad’s tot nu toe zijn vormgegeven. Landelijk zie je dat er heel veel Ad-opleidingen heel specifieke beroepsopleidingen zijn, waar de arbeidsmarkt niet goed op reageert. Die mensen krijgen moeilijk een baan.”
“Wij zitten te denken aan een soort verbrede Ad, waardoor de keuzemogelijkheid voor studenten sterke wordt om door te studeren, of om juist te kiezen voor scholing in de arbeidsmarkt. Dit om hun kansen op werk te vergroten. We hopen binnen een aantal jaar een soort van Community College te vormen, een soort samenhang van die opleidingen, zodat we specifieke begeleiding voor MBO-studenten kunnen organiseren.”
HBO niet los van het MBO
Thom de Graaf concentreerde zich op de overgang tussen MBO en HBO en de rol voor hogescholen. “Hoger Beroepsonderwijs is deel van de beroepskolom en dat betekent dat wij niet helemaal los staan van die andere onderwijsvormen, in bijzonder het MBO. Dat geeft ons een belangrijke verantwoordelijkheid. Om er voor te zorgen dat die MBO-studenten die door willen ook echt door kunnen en om hen zoveel mogelijk daarin te faciliteren. Dat is niet alleen in hun belang, maar dat is ook een maatschappelijk belang. Hogescholen hebben een emancipatiefunctie om te zorgen dat zoveel mogelijk mensen toegang krijgen tot het hoger onderwijs. “
De Graaf nam in dit debat aan haar ‘alma mater’ fel afstand van oud-HvA-rector, minister Jet Bussemaker die in het kader van de HO-toegankelijkheid bij het studievoorschot had gezegd dat minder MBO-studenten niet per definitie een probleem zouden zijn. “Ik ben het ook helemaal niet eens met de minister, die zei: ‘MBO’ers hebben toch hun arbeidsmarktkwalificatie, dus kunnen ze toch ook heel goed de arbeidsmarkt opgaan. Het is niet erg als ze dat stapje niet zetten naar het HBO.’ Ik vind dat wel erg, als het jongens en meisjes zijn die dat kunnen en die dat willen.”
Er is wel een probleem met het studiesucces, stelt de voorzitter van de Vereniging Hogescholen . “We komen te vaak aansluitingen met de ROC’s tegen die er voor zorgen dat het MBO’ers niet lukt om het eerste HBO-jaar vol te houden en dat zij moeten stoppen. We moeten daarom investeren in die ‘voorkant’. Maar ook met onze hulp als hogescholen moeten we zorgen dat deze studenten de goede keuze maken. Dat betekent dat wie de talenten toch niet heeft of wie onvoldoende voorbereiding heeft gehad voor een bepaalde opleiding in het HBO dan ook niet zo’n opleiding kan volgen.”
Op zoek naar een logische overgang
De Graaf wijst in dit verband dan ook op het ‘schuin oversteken’. “Je hebt bijvoorbeeld een zorgprofiel en je wilt de techniek in via het HBO. Dit mag nu nog, maar daar moeten we eigenlijk een beetje paal en perk aan stellen. Er moet wel een logische overgang zijn tussen MBO en HBO opleidingen. Daar waar dat niet zo logisch is, zien we de meeste uitval.”
“Een vorm van selecteren is in dit verband dan ook zeker niet uitgesloten. Dat zie je bij de PABO’s. Daar moet je laten zien dat je een bepaald niveau van rekenen en taal hebt en een bepaalde kennis hebt van geschiedenis, natuurwetenschappen en aardrijkskunde, anders kom je in grote moeilijkheden op de PABO. “
Jan van Zijl benadrukte als voorzitter van de MBO-raad dat het HAVO ook moet opleiden voor het MBO. “De afgelopen jaren zijn er teveel studenten terecht gekomen op de universiteit, die daar niets te zoeken hebben. Die waren beter uit geweest op het HBO. Op het HBO is hetzelfde aan de hand. Studenten die van het HAVO komen, gaan allemaal naar het HBO, maar misschien waren een aantal daar beter thuis op het MBO. Daar moet je met elkaar het goede gesprek over durven voeren,want ik weet niet of het HAVO uitsluitend moet opleiden voor het HBO, ik heb daar mijn twijfels bij.”
“Ik ben er voor dat er verantwoord tussen het MBO en HBO ‘schuin’ wordt overgestoken. Als Thom de Graaf zegt: ‘maak aan dat automatisme van schuin oversteken een eind, want dat brengt te veel ongelukken’, dan bepleit ik dat je met zo’n leerling een goed gesprek voert. Heb je het gevoel dat zo’n leerling het wel degelijk aankan en goed genoeg gemotiveerd is, dan moet schuin oversteken ook kunnen. Maar minder vanzelfsprekend dan nu het geval is.”
