Leven als piranha
“Je zult als onderneming in staat moeten zijn om goedkoper dan de markt samenwerking te organiseren en je concrete aanbod te doen. Een bedrijf ontleent hier immers immers zijn bestaansrecht aan, aan het gegeven dat het faster& better& cheaper dan de markt samenwerking kan organiseren,” stelt de Inholland-lector en strateeg van KPN. “Samenwerken ‘binnen’ de onderneming dient goedkoper gerealiseerd te kunnen worden dan dat de markt “buiten” dat kan. Zo niet, dan heeft de onderneming geen concurrerend aanbod.”
“De klant kan heel gemakkelijk vergelijken en trekt snel en hard dit soort conclusies over een onderneming in de piranha economie waarin we steeds meer terechtkomen.
Meermanskaart
Het regelen van die samenwerking wordt dank zij internet steeds goedkoper. Een voorbeeld? Stel je wilt morgen van Amsterdam naar Groningen reizen. Dan kun je natuurlijk alleen met de trein. Je kunt ook via internet andere mensen proberen te vinden die hetzelfde traject willen afleggen en gezamenlijk met hen een busje huren of op een meermanskaart, zo heette dat vroeger, reizen.
Vroeger was dat een tijdrovend gedoe, om die community te vormen. Maar nu kan dat easy via Uber, Blablacar, of SnappCar met Airbnb in de buurt om daar een plek te vinden. Dat maakt de reis een stuk goedkoper en vormen concurrentie voor bestaande vervoers- en slaapoplossingen. We zullen echter achter de downside hiervan komen, bijvoorbeeld verhuurders die onderverhuren en dit eigenlijk niet mogen, verzekeringskwesties etc.
En dus gebeurt dit. Waarbij deze laatste eigenlijk voorbeelden zijn van de zgn longtail. Die auto’s reden al en die appartementen stonden echt al leeg. Maar het was tot nu toe veel te ingewikkeld om ze te vinden. Dankzij verlaging van de zoekkosten en combinatie met mobile data wordt dit nu opeens wel een interessante propositie. Ruilen waarvoor nu een markt ontstaat omdat je minder lang hoeft te zoeken en dus ook minder kosten hoeft te maken vind je ook bij bijvoorbeeld bij noppes en HET voorbeeld, marktplaats, allemaal peer2peer systemen.
Markt voor Dinky Toys
De markt voor Dinky Toys is er volledig door ingestort omdat er niet alleen nog zo veel bleken te zijn maar ook omdat ze nu de weg van die zolders naar de markt wel vonden. In de muziekwereld vergelijkbare ontwikkelingen. Eigenlijk was Wibi Soerjadi een internet ondernemer, al wist hij dat zelf niet.
Het vormen van zo’n ‘community’ van mensen met een gelijk belang is veel haalbaarder geworden door internet. Met internet is dit een minuten-kwestie geworden. Je kunt dit proces allemaal mooie namen geven zoals weconomy, slim organiseren, nieuw organiseren maar de driver is gewoon toch het zelfde goedkoper kunnen krijgen. Dat zit niet alleen meer aan de klanten kant, ook operationeel vermogen en inkoop kun je zo organiseren getuige werkspot, buurtzorg en, jaren eerder, Thuiszorg Utrecht.
Dit proces naar ‘nieuwe business modellen’ is zo’n 15 jaar geleden begonnen met low cost airliners in de luchtvaart. Een vlucht van A naar B is immers niet meer dan een tijdelijke community, een soort meermanskaart in de luchtvaart, die ons van point naar point vervoert. Hier ligt dus ook de kans voor de charter-maatschappijen klanten de kans te geven een tijdelijke community te vormen om hun eigen point-to-point transport te regelen.
Vliegen is daarmee steeds meer ‘air-dating’ geworden en trouwens ook veel goedkoper geworden. Nu zijn de lowcost carriers vooral goedkoper omdat je geen hapje en drankje meer krijgt en je je koffer apart moet betalen. Maar de oorspronkelijke inspiratie was de ‘meermanskaart gedachte. KLM’s seatsdating, ook een vorm van community, laat dit nog zien.
Kantelen en wegvreten
Bij verzekeraars en banken hetzelfde beeld. Bij banken heet dit crowdfunding. Het aantal voorbeelden is inmiddels legio. Ook bij verzekeraars zie je de communities ontstaan. Inshared is er een eerste voorbeeld, anno2012 gaat nog veel verder in die aanpak: meermanskaarten.
Overal waar je via communities de markt kunt organiseren zie je business modellen kantelen. Die vreten de oude modellen stap voor stap weg. Heel simpel omdat ze voor de klant veel voordeel genereren. Ik zei het al hierboven: het Internet stelt steeds grotere delen van de markt in staat deze conclusie over een onderneming snel en hard te trekken in de piranha economie waarin we steeds meer terechtkomen. Back to basics!
Boeiende transitie. Die transitie fases zijn van alle tijden maar verlopen tegenwoordig extreem snel. Overal waarmeermanskaarten bestaan, of door het internet of everything kunnen gaan bestaan, gaat dit gebeuren. Veel organisaties hebben hun voelsprieten niet uitstaan voor dit type ontwikkelingen of steken uit zelfbescherming van hun huidige businessmodel de kop in het zand.
Kind met badwater
Het kind met het badwater weggooien is echter geen goede strategie en wachten tot het te laat is ook niet. Net zo goed dat je vier keer paar jaar je strategie toetst is het nu ook noodzakelijk te kijken welke technologieën en methoden er aan komen die de onderneming kunnen helpen de transactie en coördinatie kosten te verlagen.
Anders gezegd hoe pers je kosten, tijd en moeite uit je eigen processen, die van je klanten en leveranciers en hoe kan je met technologie je klanten een betere ervaring geven. Boeiende transitie! En echt, ingewikkelder om te begrijpen wat er gebeurt is het niet. Overal waar meermanskaarten bestaan gaat dit gebeuren. Voor de bestaande ondernemingen is het verstandig dit maar als gegeven te accepteren.”
Frans van der Reep is lector Digital World bij de Hogeschool Inholland
